Monthly Archives: Ιανουάριος 2022

Κατά τους χειμερινούς μήνες που οι θερμοκρασίες μειώνονται, κάνει την εμφάνιση της και το γνωστό κρυολόγημα, αλλά και μικρο-ιώσεις οι οποίες μπορεί να μας ταλαιπωρήσουν αρκετό καιρό αν δεν προσέξουμε! Ευπαθείς ομάδες στο κρυολόγημα είναι οι ηλικιωμένοι και τα παιδιά καθώς και οι έγκυες ή οι γυναίκες που βρίσκονται στη γαλουχία. Για να αποφύγουμε όλη αυτή την ταλαιπωρία είναι σημαντικό όταν πλησιάζει ο χειμώνας να ενισχύουμε το ανοσοποιητικό μας σύστημα προσαρμόζοντας κατάλληλα τη διατροφή μας ώστε να προασπίσουμε την υγεία μας.

            “Αν και είναι σημαντικό να τρώτε μια ποικιλία υγιεινών τροφών από όλες τις ομάδες τροφίμων καθόλη την διάρκεια του έτους, προσθέτοντας τροφές που καταπολεμούν την γρίπη όπως το γιαούρτι, το οποίο περιλαμβάνει προβιοτικά ένζυμα για την ενίσχυση του γαστρεντερικού συστήματος, το σκόρδο, το οποίο περιέχει την αλισίνη μια ουσία με αντιφλεγμονώδη δράση, τα εσπεριδοειδή, τα οποία είναι πλούσια σε βιταμίνη C, η οποία έχει αντιοξειδωτική δράση, τα ψάρια που είναι πλούσια σε ω-3 λιπαρά οξέα τα οποία είναι ανοσοδιεγερτικά (αφυπνίζουν το ανοσοποιητικό μας σύστημα), το τσάι το οποίο είναι πλούσιο σε κατεχίνες που έχουν πέρα από αντιοξειδωτική και αντιβακτηριακή δράση και το κρέας, που περιέχει ψευδάργυρο για την παραγωγή αντισωμάτων στον οργανισμό, στο διαιτολόγιό σας μπορείτε να ενισχύσετε το ανοσοποιητικό σας σύστημα και να αποφύγετε κρυολογήματα” Στο στρατόπεδο των βοτάνων που εμπλέκονται στη θωράκιση του ανοσοποιητικού συστήματος, την πρωτοκαθεδρία έχει σίγουρα η Echinacea. Το φυτό των αστέρων του Χόλιγουντ, όπως συνηθίζεται να αποκαλείται η Echinacea, μοιάζει με μαργαρίτα και εμπεριέχει μια άκρως δραστική ουσία, την εχινακίνη. Η εχινακίνη έχει βρεθεί ότι είναι αποτελεσματική σε στρεπτοκοκκικές και σταφυλοκοκκικές λοιμώξεις. Πρόσφατη μελέτη έδειξε και την συνεργιστική δράση της Echinacea με σκεύασμα σκόρδου στη μείωση της διάρκειας και της έντασης της συμπτωματολογίας του κοινού κρυολογήματος.

            Πέρα όμως των στοιχειών που πρέπει να έχει η διατροφή μας για την πρόληψη του κρυολογήματος, κάποια άλλα θα πρέπει να αποφεύγονται. Πρώτο και καλύτερο το αλκοόλ, του οποίου η υπερβολική κατανάλωση είναι δυνατόν να αποδυναμώσει το ανοσοποιητικό σύστημα και να μειώσει την απορρόφηση σημαντικών θρεπτικών στοιχείων απαραίτητων για την αντιμετώπιση του κρυολογήματος. Αλλά πέρα συγκεκριμένων ποιοτικών χαρακτηριστικών της διατροφής μας και ποσοτικά πρέπει να υπάρχει ιδιαίτερη προσοχή. Συγκεκριμένα, η παχυσαρκία έχει συνδεθεί με μειωμένη παραγωγή αντισωμάτων και μειωμένη αντίσταση στα κρυολογήματα. Σε καμία περίπτωση όμως δε θα πρέπει να υποβάλλουμε τον οργανισμό μας σε εξαντλητικές δίαιτες που θα τον εξασθενήσουν και θα μας κάνουν ευάλωτους στην εμφάνιση οποιασδήποτε χειμερινής ίωσης.

            Ιδανικά εάν καταναλώνει κάποιος 5-6 μερίδες φρούτων και λαχανικών καθημερινά, χρησιμοποιεί συχνά σκόρδο στο μαγείρεμα και διατηρεί ένα ιδανικό βάρος έχει πολλές πιθανότητες να αποφύγει όλες αυτές τις ενοχλητικές παρενέργειες του κρυολογήματος. Ενώ, η σωστή πρόσληψη υγρών, συμβάλλει στη σωστή μεταφορά των θρεπτικών συστατικών, ώστε το σώμα να μπορεί να αγωνιστεί κατά του κρυολογήματος και της γρίπης.

Μία light εκδοχή της συνταγής μακαρόνια με σουτζουκάκια και ένας έξυπνος τρόπος να καταναλώσουν οι μικροί μας φίλοι τις φακές αλλά και όλα τα όσπρια.

Μερίδες: 4

Οι φακές αποτελούν μια χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά προσθήκη σε αυτά τα σουτζουκάκια με κιμά χοιρινού και γεύση σκόρδου για μία πιο υγιεινή, οικογενειακή επιλογή, πλούσια σε μπαχαρικά.

Θερμίδες: 473, Πρωτεΐνη: 27,3 γρ., Υδατάνθρακας: 60,6 γρ., Λιπαρά: 11,6 γρ., Κορεσμένα: 2,8 γρ., Φυτικές Ίνες: 8,8 γρ., Ζάχαρη: 7,6 γρ., Αλάτι: 0,4 γρ.

Συστατικά:

·         1 κ.γλ. ελαιόλαδο

·         280 γρ. μακαρόνια

Για τα σουτζουκάκια:

·         200 γρ. πράσινες φακές (καλά στραγγιγμένες)

·         250 γρ. κιμάς χοιρινού (8% λιπαρά)

·         ½ κ.γλ. ψιλοκομμένο δενδρολίβανο

·         ½ κ.γλ. μουστάρδα ντιζόν

·         1 σκελίδα σκόρδου, λιωμένη

Για την σάλτσα:

·         1 κ.σ. ελαιόλαδο

·         2 κρεμμύδια, ψιλοκομμένα

·         2 σκελίδες σκόρδο, ψιλοκομμένες

·         500 γρ. ντοματίνια, κομμένα στην μέση

·         2 κ.γλ. ντοματοπολτός

·         1 πρέζα τσίλι (προαιρετικό)

·         2 κ.σ. τριμμένη ρίγανη, συν λίγα κλωναράκια για διακόσμηση

Μέθοδος

1.    Ζεσταίνετε τον φούρνο στους 180-200 βαθμούς Κελσίου, στον αέρα. Απλώστε σε ένα ταψί αλουμινόχαρτο και με την βοήθεια ενός πινέλου απλώστε 1 κ.σ. λάδι. Λιώστε τις φακές σε ένα μπολ με την πίσω μεριά ενός πιρουνιού. Προσθέστε τον κιμά, το δενδρολίβανο, την μουστάρδα, το σκόρδο και το πιπέρι και ανακατέψτε καλά με το πιρούνι ώστε οι φακές να μοιραστούν στο μίγμα. Χωρίστε το μίγμα σε 4 κομμάτια και στην συνέχεια το κάθε κομμάτι σε πέντε μικρά κεφτεδάκια, ώστε να έχετε 20 στο σύνολο. Βάλτε τα κεφτεδάκια στο ταψί και ρολλάρετέ τα ώστε να πάρουν λίγο λάδι. Ψήστε για 15 λεπτά μέχρι να πάρουν ελαφρύ καφέ χρώμα. Βγάλτε από τον φούρνο και αφήστε στην άκρη.

2.    Ενώ ετοιμάζονται τα κεφτεδάκια, ζεστάνετε 2 κ.γλ. λάδι για την σάλτσα σε ένα μεγάλο αντικολλητικό τηγάνι. Προσθέστε τα κρεμμύδια και το σκόρδο και τσιγαρίστε σε μέτρια φωτιά για 3-4 λεπτά μέχρι να μαλακώσουν και να πάρουν καφέ χρώμα. Ρίξτε και το υπόλοιπο λάδι (1 κ.γλ.), τα ντοματίνια (έτσι ώστε η κομμένη πλευρά τους να είναι προς το τηγάνι, για να απελευθερωθούν οι χυμοί), ανεβάστε την θερμοκρασία και αφήστε 3-4 λεπτά ή μέχρι οι ντομάτες να αρχίσουν να μαλακώνουν και να βγάζουν τους χυμούς τους. Μην ανακατεύετε, γιατί θα χάσουν το σχήμα τους. Ρίξτε 125-150 ml νερό και τον τοματοπολτό και ανακατέψτε πολύ προσεκτικά. Χαμηλώστε την φωτιά και σιγοβράστε για 2 λεπτά για να δημιουργήσετε μια ζουμερή και δεμένη σάλτσα. Περιχύστε το τσίλι, την ρίγανη, το πιπέρι και μια πρέζα αλάτι ανακατεύοντας μια φόρα γρήγορα και προσθέτοντας νερό εάν χρειάζεται δεδομένου ότι η σάλτσα πρέπει να καλύπτει τα κεφτεδάκια.

3.    Ρίξτε την σάλτσα σε ένα ταψί, προσθέτοντας τα κεφτεδάκια και με ένα κουτάλι βοηθήστε τη σάλτσα να τα καλύψει. Σκεπάστε με αλουμινόχαρτο και ψήστε για 10 λεπτά ενώ ετοιμάζετε τα μακαρόνια.

4.    Βράστε μια μεγάλη κατσαρόλα νερό. Προσθέστε τα μακαρόνια, ανακατέψτε και ξαναβάλτε την κατσαρόλα στο μάτι. Μαγειρέψτε για 10-12 λεπτά, ή ακολουθήστε τις οδηγίες συσκευασίας, μέχρι να γίνουν al dente. Στραγγίξτε καλά, προσθέστε πιπέρι και σερβίρετε με τα σουτζουκάκια, την σάλτσα και λίγη ρίγανη. 

FMCG Insider #3: FIGHT FOOD WASTE. Τρίτη 20.10.2015 @ 18:00.

Innovathens, Τεχνόπολις Δήμου Αθηναίων, Πειραιώς 100, Γκάζι. 

Κάθε χρόνο στην Ε.Ε., περισσότεροι από 100 εκατομμύρια τόνοι τροφίμων καταλήγουν στα σκουπίδια. Οι φυσικοί πόροι όμως, δεν είναι ανεξάντλητοι… Η ανάγκη ενημέρωσης της βιομηχανίας τροφίμων, των supermarkets και των καταναλωτών είναι επιτακτική.

Σας προσκαλούμε στην εκδήλωση με θέμα: “Fight Food Waste” και τη συμμετοχή έγκυρων επιστημόνων και φορέων του κλάδου:

·         Παναγιώτης Βαραγιάννης, M.Med.Sc., Υπ. Διδάκτωρ Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών.

·         Ειρήνη Μπαμπαρούτση, PhD, Κλινική Διαιτολόγος – Αθλητική διατροφολόγος.

·         Αλεξία Μαχαίρα – Υπεύθυνη Επικοινωνίας και Ε.Κ.Ε. ΑΒ Βασιλόπουλος.

·         Δρ Δήμητρα Ξενάκη, Διευθύντρια Τμήματος Διατροφής και Επιστημονικής Επικοινωνίας, ELAIS UNILEVER.

·         Μιχάλης Πέτρου και Στέλιος Κατσουνωτός, co Founders nutrinsider – the all in one supermarket app.

Δωρεάν είσοδος με προεγγραφή στο www.innovathens.gr

Χορηγός επικοινωνίας: Natura NRG. 

Συνήθως οι περισσότεροι άνθρωποι τρώμε από όλα τα είδη των τροφών ανακατεμένα, στην κυριολεξία ό,τι βρούμε μπροστά μας. Μετά από λίγες ώρες, όμως, αισθανόμαστε αδιαθεσία. Τις περισσότερες φορές δεν προλαβαίνει να περάσει αυτή η αδιαθεσία και το ξαναρίχνουμε στην ποικιλία των φαγητών με την ίδια βουλιμία. Αυτό συνεχίζεται μια ολόκληρη ζωή γιατί αγνοούμε τη σπουδαιότητα των συνδυασμών και γιατί δε μάθαμε να ελέγχουμε τη λαιμαργία μας. Με βάση την κατηγορία που κατατάσσονται τα τρόφιμα (φρούτα, λαχανικά, δημητριακά κλπ.) πρέπει να έχουμε υπόψη μας συγκεκριμένες βασικές αρχές για τους μεταξύ τους συνδυασμούς.

Επιπλέον, η ενδεχόμενη αλληλεπίδραση των θρεπτικών συστατικών μπορεί να ενεργεί ανταγωνιστικά (π.χ. το γάλα με το κακάο). Ενώ άλλοτε οι νέες χημικές ενώσεις που προκύπτουν από την ένωση των τροφίμων μπορεί να προκαλεί κρυφές διατροφικές αλλεργίες σε τέτοιο βαθμό που να απορροφούν θρεπτικά συστατικά και ενέργεια από τον οργανισμό μας για να αντιμετωπιστούν και να αποβληθούν απ’ αυτόν.

Γενικά, η συμβουλή να τρώμε λίγες και απλές τροφές κάθε φορά και να μην μπλέκουμε φρούτα και γλυκά μαζί με το φαγητό μας, στις περισσότερες περιπτώσεις μπορεί να αποδειχθεί η λύση του προβλήματος.

Θρεπτικά συστατικά

Η προσοχή στον συνδυασμό των τροφών χρειάζεται για έναν ακόμα λόγο. Συχνά ο οργανισμός μας για να συνθέσει τα θρεπτικά στοιχεία του χρειάζεται την παρουσία συγκεκριμένων θρεπτικών συστατικών.

Π.χ. αν παίρνουμε λεκιθίνη (πλούσια σε ινοσιτόλη, 2850mg/100gr), πρέπει να τρώμε περισσότερες τροφές με ασβέστιο για να εξισορροπήσουμε το φώσφορο με το ασβέστιο, διότι η ινοσιτόλη και η χολίνη έχουν την ιδιότητα να προκαλούν μονομερή αύξηση της συγκέντρωσης φωσφόρου στο αίμα.

Οι συνδυασμοί τροφών και οι αυτούσιες τροφές που καταναλώνουμε πρέπει να μας δίνουν επάρκεια από συστατικά που χρειαζόμαστε κάθε μέρα, όπως π.χ. τις υδατοδιαλυτές βιταμίνες (C, B6 κ.α.) που ο οργανισμός δεν αποθηκεύει όπως τις λιποδιαλυτές. Ο σωστός συνδυασμός τροφών είναι βασικός παράγοντας για να επιτευχθεί η πέψη και να πάρουμε τα ωφέλιμα για τον οργανισμό θρεπτικά συστατικά.

Χρήσιμες συμβουλές

Τι πρέπει να λάβετε υπόψη σας:

• Το πολύ νερό κατά τη διάρκεια των γευμάτων μειώνει τα γαστρικά υγρά και επιβραδύνει τη διαδικασία της πέψης. Πιείτε νερό πριν το γεύμα ή μια ώρα μετά το γεύμα.

• Ενυδατώνετε τον οργανισμό καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας.

• Ένα μπολ ωμών πράσινων λαχανικών θα πρέπει να καταναλώνεται με κάθε γεύμα, για καλύτερη απορρόφηση των πρωτεϊνών και των υπολοίπων θρεπτικών συστατικών.

• Αν βράζετε τα λαχανικά είναι προτιμότερο να το κάνετε στον ατμό και για λίγη ώρα για να μη χάνονται τα ένζυμα.

• Τα φρούτα δεν πρέπει να καταναλώνονται με το φαγητό, αλλά μία με δύο ώρες πριν ή μετά το γεύμα.

• Μη συνδυάζετε γλυκά με ξινά φρούτα.

• Τα όσπρια συνδυάζονται μόνο με σαλάτες, τυρί ή ελιές, χωρίς ψωμί.

• Ο συνδυασμός οσπρίου-ρυζιού (π.χ. φακόρυζο) μας δίνει υψηλής βιολογικής αξίας πρωτεΐνη (για τους χορτοφάγους).

• Οι αμυλούχες τροφές, τα φρούτα και τα λαχανικά πρέπει να αποτελούν τη βάση της διατροφής μας.

• Οι αλκαλικές τροφές είναι η βάση της υγείας γιατί ανανεώνουν τα κύτταρα μέσω του αίματος. Οι όξινες τροφές οξειδώνουν τους ιστούς και τα όργανα και οδηγούν σε παθολογικές καταστάσεις.

Αλκαλικές και όξινες τροφές

Αλκαλικές τροφές: μπρόκολο, παντζάρια, λάχανο, καρότο, κουνουπίδι, αγγούρι, σέλινο, μελιτζάνες, πράσινα φασόλια, πιπεριές, μπιζέλια, μπάμιες, ραπανάκια, κολοκύθι, σπανάκι, μαρούλι, κρεμμύδι, ντομάτα, ρύζι, πατάτα, αμύγδαλα, σκόρδο, αρωματικά χόρτα (μαϊντανός, κτλ.), λεμόνι, γάλα, μήλα, πορτοκάλια, ανανάς, αβοκάντο, μπανάνα, καρπούζι, πεπόνι, σταφύλι, φράουλα, κεράσι, ροδάκινο, σύκο.

Όξινες τροφές: κόκκινο κρέας, πουλερικά, ψάρια, φιστίκια, κολοκυθόσποροι, ηλιόσποροι, όσπρια, δημητριακά (ζυμαρικά, ψωμί), τυρί, αβγά, μαργαρίνη, σπαράγγια, αγκινάρες, ζάχαρη, μέλι, καφές, κακάο, αλκοόλ, τσάι, παγωτά, αναψυκτικά, μούρα, δαμάσκηνα.

Good vs Bad!

Καλοί συνδυασμοί τροφών

1) Μικρή ποσότητα από όλες τις τροφές.

2) Άμυλο με λαχανικά.

3) Πρωτεΐνες με λαχανικά.

Κακοί συνδυασμοί τροφών

1) Φυτικές ίνες και καροτινοειδή

Δεδομένου ότι οι φυτικές ίνες αυξάνουν την ποσότητα της τροφής, ελαττώνεται η κινητικότητα των θρεπτικών συστατικών στο γαστρεντερικό σύστημα. Αποτέλεσμα αυτού είναι η παρουσία του λίπους που κανονικά βοηθά να απορροφηθούν τα καροτινοειδή, να μην μπορεί να τα «ξεχωρίσει», συνεπώς και να τα απορροφήσει.

Πηγές φυτικών ινών: όσπρια, μούρα, νιφάδες βρώμης, χουρμάδες

Πηγές καροτινοειδών: καρότα, γλυκοπατάτες, σπανάκι, πεπόνι, ντομάτες, πιπεριά

2) Ασβέστιο και Οξαλικό οξύ

Το οξαλικό οξύ που βρίσκεται σε τροφές με υψηλή διατροφική αξία, δεσμεύει το ασβέστιο, με αποτέλεσμα να το καθιστά μη διαθέσιμο για τον οργανισμό.

Πηγές ασβεστίου: γαλακτοκομικά, σολομός, όσπρια, χόρτα

Πηγές οξαλικού οξέος: μαϊντανός, σπανάκι, παντζάρια

3) Σίδηρος και τανίνες

Ένα από τους πιο συνηθισμένους… ακατάλληλους συνδυασμούς, αφού οι τανίνες δεσμεύουν τον σίδηρο και έτσι πολλοί που επιλέγουν για πρωινό δημητριακά και ένα φλιτζάνι τσάι ή καφέ, στην πραγματικότητα δε λαμβάνουν το σίδηρο που προσφέρουν τα δημητριακά.

Πηγές σιδήρου: δημητριακά, όσπρια, σπανάκι, γάλα σόγιας

Πηγές τανίνων: καφές, τσάι

Συνοψίζοντας…

…σχετικά με τους συνδυασμούς των τροφών:

• Γενικοί κανόνες συνδυασμών, που να ισχύουν για όλους, δεν ισχύουν.

• Κάθε οργανισμός είναι ειδική περίπτωση και πρέπει να καταλάβουμε από τις αντιδράσεις του οργανισμού μας τι μας ταιριάζει περισσότερο και τι όχι.

• Καλύτερα να τρώμε μικρές ποσότητες και πιο συχνά, παρά λίγες φορές μεγάλες ποσότητες, με αποτέλεσμα να προκαλείται αδιαθεσία, γιατί δυσκολευόμαστε να χωνέψουμε. Φρούτα και άλλες ωμές τροφές μπορούμε να καταναλώνουμε κάθε 3-4 ώρες περίπου.

•Στο θέμα των συνδυασμών των τροφών, ισχύει ότι πρέπει να τρώμε μαζί μερικές βασικές τροφές (ζεύγη τροφών) για να παίρνουμε όλα τα συστατικά, όπως π.χ. όσπρια με δημητριακά και τυρί. Αν την ανάμειξη αυτή την επιτρέπει το στομάχι μας, μπορούμε να την ακολουθήσουμε, αν όμως προκαλείται δυσπεψία να την αποφεύγουμε.

• Πάντα οι κακοί συνδυασμοί τροφών επιφέρουν μια γερή στομαχική κρίση.

Επομένως, είμαστε υποχρεωμένοι να προσέχουμε και πάνω από τις θεωρίες να τοποθετούμε πάντα την πραγματικότητα!

Η καφεΐνη δρα σαν διεγερτικό του κεντρικού νευρικού συστήματος και έχει έντονες επιδράσεις στην ανθρώπινη φυσιολογία. Η δράση της επηρεάζει συγκεκριμένες μεταβολικές διεργασίες αφού διεγείρει τη λειτουργία της καρδιάς, την κυκλοφορία του αίματος και την έκκριση της ντοπαμίνης, ενός νευροδιαβιβαστή που δραστηριοποιεί το κέντρο ευχαρίστησης του εγκεφάλου. Στα περισσότερα άτομα η κατανάλωση καφέ αυξάνει τη διαύγεια, την αυτοσυγκέντρωση και την πνευματική αλλά και τη φυσική απόδοση. Εκτός από τη φυσική της μορφή μπορεί να παρασκευαστεί και συνθετικά, για να χρησιμοποιηθεί σαν ενισχυτικό γεύσης σε ορισμένα προϊόντα τροφίμων. Και επειδή η κατανάλωση της καφεΐνης είναι ευρέως διαδεδομένη, ο καφές και τα προϊόντα που περιέχουν καφεΐνη ανήκουν στην κατηγορία των πιο καλομελετημένων συστατικών στην ιστορία της παραγωγής τροφίμων.

Μόνο ο καφές περιέχει καφεΐνη;

Όχι. Η χημική αυτή ουσία βρίσκεται και σε άλλα φυτικά προϊόντα, όπως το τσάι. Επιπλέον επικρατεί η τάση της προσθήκης καφεΐνης σε αναψυκτικά τύπου cola.

Πώς αντιδρά ο οργανισμός απέναντι στη καφεΐνη;

Οι άνθρωποι διαφέρουν πολύ στην ευαισθησία τους απέναντι στην καφεΐνη. Με βάση τα αποτελέσματα έρευνας του πανεπιστημίου της Βαρκελώνης, η καφεΐνη έχει μεγαλύτερη επίδραση στους άνδρες απ’ ότι στις γυναίκες και η επίδραση αυτή αρχίζει μόλις δέκα λεπτά αφότου πιει κανείς τον καφέ του, ενώ προηγούμενες έρευνες είχαν δείξει ότι η εγρήγορση λόγω της καφεΐνης ξεκινά 30-45 λεπτά μετά την κατανάλωσή της. Σύμφωνα με τους ειδικούς, η επίδραση της καφεΐνης συνήθως διαρκεί από δύο έως τρεις ώρες, αν και σε μερικές περιπτώσεις μπορεί να φθάσει και τις πέντε ώρες, ανάλογα με την ευαισθησία του συγκεκριμένου ατόμου στην καφεΐνη και το μεταβολικό ρυθμό του, ο οποίος ποικίλλει με βάση την ηλικία και το φύλο. Ο καφές εμφανίζει σε εργαστηριακές έρευνες αντιοξειδωτικές επιδράσεις λόγω της παρουσίας του χλωρογενικού οξέος (πολυφαινόλης) και των μελανοϊδινών κατά το ψήσιμό του, με σημαντικότερη από αυτές την προστασία της οξείδωσης της LDL χοληστερόλης, της κυτταρικής μεμβράνης και τη διατήρηση της βιταμίνης Ε στον οργανισμό. Οι παραπάνω ευεργετικές επιδράσεις συμβάλλουν στη μείωση καρδιαγγειακών νοσημάτων, του διαβήτη και των αρνητικών επιδράσεων από το κάπνισμα και το στρες. Όσον αφορά την αρτηριακή πίεση, ο καφές, το τσάι και τα άλλα καφεϊνούχα ροφήματα δεν προκαλούν κάποια συνεχή αύξηση. Άτομα με ευαισθησία στην καφεΐνη μπορεί να έχουν την εμπειρία μιας πολύ μικρής, πρόσκαιρης αύξησης της πίεσης στο αίμα, που συνήθως δε διαρκεί παρά μερικές ώρες. Οι μελέτες δείχνουν ότι οποιαδήποτε αύξηση στην αρτηριακή πίεση είναι μικρότερη από εκείνη που φυσιολογικά ανεβαίνει όταν ανεβαίνουμε σκαλιά. Δεν υπάρχει απόδειξη ότι η μέτρια κατανάλωση μέχρι 300mg/μέρα καφεΐνης έχει αρνητικές επιδράσεις κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, όμως δεν έχει αποδειχθεί το ίδιο για προσλήψεις πάνω από το συγκεκριμένο όριο.

Ο καφές φέρνει αϋπνία;

Αυτό ισχύει κυρίως για όσους δεν πίνουν συχνά καφέ. Σ’ αυτήν την περίπτωση, ο ύπνος έρχεται με καθυστέρηση και είναι πιο διαταραγμένος αν ο καφές καταναλώθηκε 30-60 λεπτά πριν από

την ώρα του.

Μπορούμε να πίνουμε καφέ όταν παίρνουμε φάρμακα;

Δε θα ήταν λογική η απαγόρευση της κατανάλωσης ενός ή δύο φλιτζανιών καφέ σε κάποιον που ακολουθεί μία θεραπεία με φάρμακα. Θα πρέπει όμως να σημειωθεί, ότι η καφεΐνη ενισχύει ή

αποδυναμώνει την επίδραση ορισμένων φαρμάκων, γι’ αυτό και η λήψη αγχολυτικών, αντικακαταθλιπτικών και βαρβιτουρικών δεν πρέπει να συνοδεύεται από μεγάλη ποσότητα καφέ.

Η επίδραση του καφέ στην υγεία και την αθλητική απόδοση

Ο καφές αποτελεί ένα ευχάριστο γευστικά ρόφημα για εκατομμύρια ανθρώπους εδώ και χιλιάδες χρόνια. Περιέχει καφεΐνη, η οποία είναι μία φυσική ουσία που βρίσκεται σε φύλλα, σπόρους ή καρπούς, σε περισσότερα από 60 φυτά. Σ’ αυτά συμπεριλαμβάνονται, εκτός από τον καφέ, τα cocoa beans, τα cola nuts και τα φύλλα τσαγιού, που χρησιμοποιούνται για να φτιάξουμε πολλά αγαπημένα μας αναψυκτικά ή ροφήματα.

Ο καφές προκαλεί εθισμό;

Η απότομη διακοπή του, σε όσους πίνουν συστηματικά καφέ, μπορεί να επιφέρει συμπτώματα στέρησης: αίσθημα κόπωσης, υπνηλία, πονοκέφαλο, εκνευρισμό. Με ένα φλιτζάνι καφέ τα συμπτώματα εξαφανίζονται αμέσως. Το στερητικό σύνδρομο υποχωρεί σταδιακά, για να μειωθεί έντονα μετά από μία εβδομάδα. Ακόμα και τα νεογέννητα, των οποίων η μητέρα έπινε μεγάλες ποσότητες καφέ κατά την κύηση, παρουσιάζουν συμπτώματα στέρησης (εκνευρισμό, κινητικότητα, εμετούς), που εξαφανίζονται ύστερα από μερικές ημέρες.

Η καφεΐνη αυξάνει τον κίνδυνο του καρκίνου;

Η υποψία ότι η καφεΐνη θα μπορούσε να είναι ένας παράγοντας κινδύνου για ανάπτυξη κάποιας μορφής καρκίνου δεν έχει αποδειχθεί με επιστημονικές έρευνες. Δύο πρόσφατες μελέτες μεγάλου αριθμού ατόμων στη Νορβηγία (16.000) και στη Χαβάη (7.350) δεν έδειξαν συσχέτιση ανάμεσα στην κατανάλωση του καφέ και στον κίνδυνο για καρκίνο.

Ποιος καφές θεωρείται ο καλύτερος;

Αυτό εξαρτάται από την ποσότητα των πολυφαινολών που περιέχει η οποία μεταβάλλεται ανάλογα με την επεξεργασία και το ψήσιμό του. Όσο λιγότερος σκούρος είναι ο καφές τόσο καλύτερη επιλογή αποτελεί.

Οι επιδράσεις στην αθλητική επίδοση

Είναι γνωστό ότι η καφεΐνη διεγείρει την έκκριση της επινεφρίνης. Η επινεφρίνη σε συνδυασμό με την καφεΐνη μπορούν να επιφέρουν μυϊκή συστολή, αυξάνουν το ρυθμό διάσπασης μυϊκού και ηπατικού γλυκογόνου, αυξάνουν την απελευθέρωση των ελεύθερων λιπαρών οξέων από το λιπώδη ιστό, όπως και τη χρήση μυϊκών τριγλυκεριδίων. Η κύρια επίδραση που παρατηρείται κατά την ηρεμία είναι η αύξηση της συγκέντρωσης των ελεύθερων λιπαρών οξέων στο αίμα. Παράλληλα έχει διαπιστωθεί ότι μέσω της βελτίωσης της αναπνευστικής λειτουργίας βελτιώνει το άσθμα που προκαλείται σε αρκετούς αθλητές.

Επίσης, δεν έχει αποδειχθεί ότι εμφανίζει διουρητική δράση σε επίπεδα πρόσληψης μέχρι 100 mg/d, με αποτέλεσμα να μη θεωρείται ότι συμβάλλει σημαντικά σε εμφάνιση αφυδάτωσης και σε διαταραχή στα επίπεδα ηλεκτρολυτών σε αθλητές.

Η καφεΐνη χρησιμοποιείται ευρέως από αθλητές, καθώς έχει υποστηριχθεί ότι βελτιώνει την αθλητική απόδοση. Παράλληλα, αυξάνει κατά πολύ το αίσθημα της ευεξίας, αυτοσυγκέντρωσης και μειώνει το αίσθημα της κόπωσης. Η εύκολη πρόσβαση, η χαμηλή τιμή και η απουσία σοβαρών παρενεργειών καθιστά την καφεΐνη ένα από τα δημοφιλέστερα συμπληρώματα στον τομέα της αθλητικής διατροφής.

Η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή επιτρέπει κατανάλωση μικρής ποσότητας καφεΐνης με αποδεκτή συγκέντρωση καφεΐνης στα ούρα είναι μέχρι τα 12 mg/lt. Η δοσολογία και ο χρόνος λήψης της καφεΐνης πριν τη δραστηριότητα ώστε να υπάρχει βελτίωση της απόδοσης ποικίλλουν σημαντικά με βάση το φύλο, την ηλικία και τη σωματική σύσταση του αθλητή. Είναι σημαντικό να έχει δοκιμαστεί η λήψη της σε προπονήσεις πριν από αγώνα για να αποφευχθούν συμπτώματα που σχετίζονται με διαταραχές του γαστρεντερικού συστήματος όπως ναυτία, ευερέθιστο έντερο και διάρροια.

Ασφαλής πρόσληψη θεωρείται η κατανάλωση 3-8 mg καφεΐνης ανά κιλό σωματικού βάρους, έτσι ώστε και η απέκκριση μέσω των ούρων να μην υπερβαίνει τα νόμιμα όρια, π.χ. για έναν αθλητή βάρους 60 κιλών η ασφαλής ποσότητα καφεΐνης είναι 180 – 480 mg ποσότητα που αντιστοιχεί σε 2 – 5 φλυτζάνια γαλικού καφέ. Επιπλέον, οι μελέτες δείχνουν ότι η μέγιστη συγκέντρωση καφεΐνης στο πλάσμα ανιχνεύεται σε 15-60 λεπτά μετά τη λήψη. Συνεπώς, ο ιδανικός χρόνος πρόσληψης του συμπληρώματος καθορίζεται σε 60-90 λεπτά πριν την έναρξη της δραστηριότητας.

Ο όγκος των επιστημονικών μελετών φανερώνει ότι η πρόσληψη καφεΐνης βελτιώνει την αερόβια αντοχή και αυξάνει το χρόνο εξάντλησης σε δραστηριότητα διάρκειας 30-60 λεπτών σε επίπεδο περίπου 12% από την αρχική κατάσταση. Η δοσολογία που χρησιμοποιήθηκε στις παραπάνω έρευνες είναι περίπου τα 6 mg/kg. Η ταχύτητα και η δύναμη σε αυτές τις δραστηριότητες μπορεί επίσης να είναι αυξημένη λόγω της καφεΐνης. Έχει αποδειχθεί ότι επηρεάζει την απόδοση ακόμη και σε ασκήσεις διάρκειας μέχρι 5 λεπτά, ενώ αυξάνει τη μέγιστη δύναμη, την ταχύτητα και την ισοκινητική δύναμη σε ασκήσεις έντασης που διαρκούν λιγότερο από 10 δευτερόλεπτα.

Όμως, δεν συμβαίνει το ίδιο για δραστηριότητες παρατεταμένης διάρκειας άνω των 90 λεπτών, ενώ το ίδιο αναποτελεσματική φαίνεται και σε έντονη δραστηριότητα μικρής διάρκειας από 15

δευτερόλεπτα έως και 3 λεπτά.

Ποια προϊόντα και σε τι ποσότητα περιέχουν καφεΐνη;

Η πρωτεΐνη είναι το μοναδικό μακροθρεπτικό συστατικό που στην αντίληψη του κόσμου θεωρείται ως απαραίτητο για την απώλεια βάρους. Το λίπος έχει θεωρηθεί «κακό» για δεκαετίες ενώ η «φήμη» των υδατανθράκων δεν έχει αποκατασταθεί πλήρως για την επίδρασή τους στην απώλεια βάρους – λίπους. Τι ακριβώς όμως συμβαίνει; Είναι τελικά η πρωτεΐνη συνώνυμη της ενδυνάμωσης και της αύξησης της μυϊκής μάζας; Χρειάζεται οι δρομείς να λαμβάνουν μεγάλες ποσότητες; Μήπως δεν είναι μόνο η ποσότητα που μετράει; Η αθλητική διατροφολόγος – κλινική διαιτολόγος Ειρήνη Μπαμπαρούτση δίνει τις απαντήσεις. 

Ο γενικός πληθυσμός

Ο μυϊκός ιστός, αποτελείται κυρίως από πρωτεΐνη και απαιτεί πρωτεΐνη υψηλής βιολογικής αξίας μέσω της διατροφής ώστε να διατηρηθεί η υγιής λειτουργία και να δομηθεί η μάζα του. Μπορεί βέβαια η πρωτεΐνη να έχει σημαντική θέση στη διατροφή και στη διαιτητική διαδικασία όμως στην πραγματικότητα οι άνθρωποι απαιτούν πολύ λιγότερη πρωτεΐνη απ’ ό,τι υδατάνθρακες και λίπος. Θυμίζουμε πως ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας συστήνει η διατροφή μας να αποτελείται από 50-55% υδατάνθρακες, 20-25% λίπη και 15% πρωτεΐνη.

Ειδικά για δρομείς

Όσον αφορά τους δρομείς, επειδή η έντονη προπόνηση διασπά τις μυϊκές πρωτεΐνες και δημιουργεί μία σχετική καταστροφή μυϊκών ινών, η πρωτεΐνη είναι απαραίτητη για να αποκατασταθούν οι μύες από την καθημερινή της επίδραση. Επομένως το ποσοστό αυτό ενδεχομένως να χρειάζεται διαμόρφωση, ιδιαίτερα τις περιόδους που η προπόνηση είναι πιο απαιτητική. Βέβαια, για τους ερασιτέχνες δρομείς είναι πιο χρήσιμο να υπολογίζουν τις πρωτεϊνικές ανάγκες τους σε σχέση με το σωματικό τους βάρος, και όχι ως ποσοστό επί των ημερήσιων θερμίδων που λαμβάνουν. Έτσι, χρειάζονται 1 γραμμάριο ανά κιλό σωματικού βάρους σε περίπτωση που ακολουθούν ήπια άσκηση (1-2 προπονήσεις την εβδομάδα) και 1,6 γρ. ανά κιλό σωματικού βάρους σε περίπτωση που εκτελούν περισσότερα χιλιόμετρα (>40-50/εβδομάδα).

Τα όρια της υπερβολής

Η πρόσληψή της οδηγεί σαφώς σε θετικό ισοζύγιο των μυϊκών πρωτεϊνών, δηλαδή αναβολισμό των μυών. Ωστόσο το ποσό της πρωτεΐνης που είναι απαραίτητο για την ενίσχυση της σύνθεσης της μυϊκής μάζας σε συνδυασμό με την άσκηση είναι σχετικά μικρό. Η υπερβολική πρόσληψη πρωτεΐνης (>2,5 γρ./κιλό Σωματικού Βάρους την ημέρα) δεν προκαλεί επιπλέον αύξηση της μυϊκής μάζας ή και της δύναμης. Άλλωστε, η περίσσεια των προσλαμβανόμενων πρωτεϊνών αποβάλλεται μέσω των ούρων.

Πηγές

Τροφές που περιέχουν πρωτεΐνη υψηλής βιολογικής σημασίας και συστήνονται για όλους τους αθλητές είναι τα αυγά, τα γαλακτοκομικά και κυρίως το γάλα και το γιαούρτι με χαμηλά λιπαρά (προτείνεται το 2% – 1,5% για καλύτερη απορρόφηση του ασβεστίου), το άπαχο κρέας (στήθος κοτόπουλο, μπούτι χοιρινό, βοδινό κιλότο) και το ψάρι (τόνος, σολομός, σαρδέλα) τα οποία περιέχουν και ω3 – ω6 λιπαρά οξέα που συμβάλλουν σε πολλές μεταβολικές λειτουργίες του οργανισμού καθώς έχουν και αντιοξειδωτική δράση.

Εξαιρέσεις

Τελευταίες μελέτες έχουν δείξει ότι οι αθλητές που προσπαθούν να μειώσουν το υπερβολικό λίπος μπορούν να το πετύχουν μέσω υψηλοπρωτεϊνικών διατροφών όπου το 30% των ημερήσιων θερμίδων προέρχεται από την πρωτεΐνη. Αυτό ωστόσο συνέβη όταν ο περιορισμός των θερμίδων συνδυάστηκε με αυξημένη πρόσληψη πρωτεΐνης αλλά και την εκτέλεση προπονήσεων με βάρη. Σε αυτή την περίπτωση λοιπόν, η απώλεια βάρους αφορά στο λίπος, ενώ όταν μειώνονται μόνο οι θερμίδες, εκτός από λίπος χάνεται και μυϊκή μάζα.

Υπάρχουν επίσης κάποιες ενδείξεις ότι υψηλές προσλήψεις πρωτεϊνών βοηθούν τους αθλητές αντοχής να αντεπεξέρχονται σε πιο απαιτητικές προπονήσεις ή περιόδους. Για παράδειγμα, έρευνα του University of Birmingham στη Μεγάλη Βρετανία βρήκε ότι ο χρόνος τρεξίματος μειώθηκε λιγότερο μετά από μια περίοδο εντατικοποιημένης προπόνησης, όπου ο δρομέας αύξησε την πρωτεϊνική πρόσληψη σε 2,5 γραμμάρια ανά κιλό σωματικού βάρους (σ.β.) κατά την έναρξη του προγράμματος αντί να παραμείνει στο 1,5 – 1,6 γρ./κιλό σ.β.

Η υπερβολή

Υπάρχουν, βέβαια, οι «οπαδοί» της πρωτεΐνης που πιστεύουν ότι όσο περισσότερη πρωτεΐνη τόσο το καλύτερο χωρίς μάλιστα κανένα όριο στην πρόσληψή της, με την αντίληψη αυτή να είναι πιο διαδεδομένη σε αθλητές άρσης βαρών η σωματοδομής (bodybuilding). Οι δοσολογίες που συνιστούν ή λαμβάνουν οι ίδιοι πολλές φορές φτάνουν ή και ξεπερνούν τα 5 γρ. την ημέρα ανά κιλό σωματικού βάρους. Κάτι τέτοιο όμως τελικά δεν έχει αποτέλεσμα αφού η πρωτεΐνη που περισσεύει τελικώς αποβάλλεται.

Σημασία το πότε

Όσον αφορά την πρόσληψη των πρωτεϊνών δεν φαίνεται να υπάρχει κάποιος «μαγικός» αριθμός για κάθε δρομέα. Πιο σημαντική όμως από την ποσότητα φαίνεται να είναι η χρονική στιγμή της πρόσληψης. Πολυάριθμες μελέτες έχουν δείξει ότι η μυϊκή βλάβη που προκαλείται από την άσκηση μειώνεται όταν η πρωτεΐνη καταναλώνεται αμέσως πριν και κατά τη διάρκεια των προπονήσεων και ότι η αποκατάσταση των μυών προχωρά πιο γρήγορα όταν η πρωτεΐνη καταναλώνεται αμέσως μετά τις προπονήσεις. Ωστόσο, ακόμα κι έτσι δεν απαιτείται μεγάλη ποσότητα. Περίπου 15 γρ. πρωτεΐνης ανά ώρα κατά τη διάρκεια της άσκησης επαρκούν, ενώ συνολικά 20 γρ. πρωτεΐνης στην πρώτη ώρα μετά την άσκηση είναι αρκετά για άμεση ανάκτηση.

INFO

Το παράδοξο των Κενυατών

Μια μελέτη αναφορικά με τη διατροφή των ελίτ δρομέων από την Κένυα διαπίστωσε ότι προσλάμβαναν μόνο το 10% των ημερήσιων θερμίδων τους από πρωτεΐνη. Αν σκεφτεί κανείς τις επιδόσεις και τη γενικότερη απόδοσή τους, πιθανότατα αυτό το ποσοστό να τους είναι αρκετό.