Αρχείο Κατηγοριών: ΑΡΘΡΑ

Τα superfoods ή οι λεγόμενες υπερτροφές είναι τροφές με συμπυκνωμένες θρεπτικές ουσίες, δηλαδή σε μικρές ποσότητες περιλαμβάνουν πολλά ευεργετικά συστατικά, τα οποία είναι εύκολα απορροφήσιμα από τον ανθρώπινο οργανισμό, και έτσι μπορούν συμβάλλουν στην υγεία και την ευεξία του ατόμου.

Σπόροι μαύρου κύμινου

Το μαύρο κύμινο έχει χρησιμοποιηθεί για πολλούς αιώνες ως καρύκευμα στην περιοχή της Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής. Είναι ποώδες φυτό, που προέρχεται από τη Νοτιοδυτική Ασία συμπεριλαμβανομένου του Ιράν, της Ινδίας, και του Πακιστάν. Το φυτό αυτό μπορεί να χρησιμοποιηθεί στην αντιμετώπιση του άσθματος, της υπέρτασης, του διαβήτη, της φλεγμονής, του βήχα, της βρογχίτιδας, της κεφαλαλγίας, του εκζέματος, του πυρετού, της ζάλης και των γαστρεντερικών διαταραχών. Τα δραστικά συστατικά του, συγκεντρώνονται στο αιθέριο έλαιο των σπόρων. Αυτό το αιθέριο έλαιο ευθύνεται για τα περισσότερα οφέλη που προσφέρει στην υγεία. Αποτελέσματα μελετών έχουν δείξει ότι το έλαιο, τα εκχυλίσματά του, καθώς και τα βιοδραστικά συστατικά του (κυρίως η θυμοκινόνη) έχουν αντιφλεγμονώδη δράση. Έτσι, δικαίως θεωρείται ισχυρός αναλγητικός και αντιφλεγμονώδης παράγοντας.

Πηγή: Bahareh Amin et al.,Planta Med (2016)

Αρώνια

Καλλιεργείται στη Βόρεια Αμερική και στην Ευρώπη ως καλλωπιστικό φυτό και ως τροφή. Παρόλο που οι καρποί της μπορούν να καταναλωθούν ωμοί, συχνά υπόκεινται σε επεξεργασία. Η γεύση της είναι στυφή. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την παρασκευή κρασιού, μαρμελάδας, παγωτού, τσαγιού, μπύρας, σιροπιού, χυμού, ορεκτικών και αλκοολούχων ποτών. Επίσης, έχουν διερευνηθεί εκτενώς οι πιθανές αντιδιαβητικές ιδιότητες του φυτού. Μερικές φορές, μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως μία συμπληρωματική και εναλλακτική αντιμετώπιση καταστάσεων όπως η αβιταμίνωση, η αχλωρυδρία, η αναρρόφηση και οι αιμορροΐδες. Η υψηλή περιεκτικότητά του σε ανθοκυανίνη οδήγησε στη διερεύνηση των βιοενεργών συστατικών που υπάρχουν στα τρόφιμα. Μελέτες έχουν καταδείξει τα υπογλυκαιμικά, υπολιπιδαιμικά και αντιοξειδωτικά αποτελέσματα του εκχυλίσματος και διαφόρων μερών του φυτού. Παράλληλα, είναι γνωστό και για τις αντιυπερτασικές του ιδιότητες μειώνοντας, τόσο τη συστολική, όσο και τη διαστολική αρτηριακή πίεση. Αυτές οι ιδιότητες φαίνεται να είναι ισχυρότερες σε άτομα με αυξημένο καρδιαγγειακό κίνδυνο.

Πηγή: Ines Banjari et al.,Frontiers in Nutrition (2017)

Μαύρη κινόα

Η κινόα είναι δημητριακό που ευδοκιμεί στη Λατινική Αμερική και καλλιεργήθηκε για πρώτη φόρα στο Περού και τη Βολιβία πριν από χιλιάδες χρόνια. Πλέον έχει μεγάλη απήχηση στο ευρύ καταναλωτικό κοινό τόσο στον ευρωπαϊκό, όσο και στον παγκόσμιο χώρο. Εξαιτίας της περιεκτικότητάς της σε υδατάνθρακες, πρωτεΐνες, λιπίδια και ιχνοστοιχεία, έχει υψηλή διατροφική αξία και μπορεί να χρησιμοποιηθεί στον εμπλουτισμό διαφόρων προϊόντων, όπως τα προϊόντα αρτοποιίας. Χαρακτηρίζεται από υψηλότερη περιεκτικότητα πρωτεϊνών σε σύγκριση με αυτή των δημητριακών, ενώ πλησιάζει τη βιολογική αξία των πρωτεϊνών του γάλακτος. Συγκριτικά με τα δημητριακά, εμφανίζει υψηλότερη συγκέντρωση σε λιπίδια, πρωτεΐνες, διαιτητικές ίνες, βιταμίνες Β1,Β2,Β6,C και Ε. Περιέχει σε υψηλές ποσότητες πολυακόρεστα λιπαρά οξέα (ω-3 και ω-6 λιπαρά οξέα), ενώ τα κυριότερα ακόρεστα λιπαρά οξέα είναι τον λινελαϊκό και α-λινολενικό οξύ, δύο απαραίτητα λιπαρά οξέα για τον ανθρώπινο οργανισμό. Η υψηλή περιεκτικότητά της σε ιχνοστοιχεία μπορεί να καλύψει τις καθημερινές ανάγκες του οργανισμού σε ασβέστιο, σίδηρο, φώσφορο και ψευδάργυρο. Η υψηλή περιεκτικότητα σε διαιτητικές ίνες φαίνεται να ωφελεί τη λειτουργία του εντέρου και την μείωση των τιμών χοληστερόλης, αρκεί να μην καταναλώνεται σε υπερβολικές ποσότητες. Αποτελεί ένα εξαιρετικό παράδειγμα λειτουργικού τροφίμου και μπορεί να βοηθήσει στη μείωση των κινδύνων διαφόρων ασθενειών.

Πηγές: Jaime Ballester-Sánchez et al., Foods (2019)

          Antonio Manoel Maradini Filho et al., Food Science and Nutrition (2015)

Δημητριακά με φαγόπυρο

Το φαγόπυρο χαρακτηρίζεται ως ψευδοδημητριακό, το οποίο δεν περιέχει γλουτένη. Ευδοκιμεί κυρίως στο βόρειο τμήμα του ημισφαιρίου, ενώ η Ρωσία και η Κίνα είναι οι κυριότερες χώρες παραγωγής τους, σε παγκόσμιο επίπεδο. Η κατανάλωση του προϊόντος γίνεται όλο και πιο δημοφιλής στις Η.Π.Α, στον Καναδά και στην Ευρώπη. Δεν έχει σχέση με το σιτάρι, όμως συγγενεύει με το λάπαθο και το ραβέντι. Καταναλώνονται κυρίως οι σπόροι του φαγόπυρου. Οι αποξηραμένοι σπόροι του μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως δημητριακά πρωινού, ή ως είδος μεταποιημένου αλεύρου για την παρασκευή ή τον εμπλουτισμό διαφόρων προϊόντων αρτοποιίας (π.χ. ψωμί, μπισκότα, σνακ και ζυμαρικά). Ακόμη, δεδομένου ότι το προϊόν δεν περιέχει γλουτένη, συνίσταται σε άτομα με κοιλιοκάκη. Θεωρείται καλή πηγή πρωτεϊνών, λιπιδίων, διαιτητικών ινών και μετάλλων, ενώ ο συνδυασμός του με άλλα συστατικά όπως οι φαινολικές ενώσεις και οι στερόλες έχει λάβει αυξημένη προσοχή ως πιθανό λειτουργικό τρόφιμο. Οι πρωτεΐνες και οι φαινολικές ενώσεις που περιέχονται στο φαγόπυρο είναι υπεύθυνες για πολλά από τα οφέλη που παρέχει. Η κατανάλωση προϊόντων εμπλουτισμένα σε αυτό, έχει συνδεθεί με διάφορες βιολογικές δράσεις. Τα προϊόντα αυτά μπορούν να λειτουργήσουν ως υποχοληστερολαιμικά, υπογλυκαιμικά, υποτασικά, αντικαρκινικά, αντιφλεγμονώδη και νευροπροστατευτικά. Έχει αποδειχθεί πως προϊόντα προερχόμενα από το φαγόπυρο είναι ευεργετικά για την υγεία. Μπορεί να χρησιμοποιηθούν ως πρεβιοτικά, για την επούλωση πληγών, την προστασία των ποδιών από οιδήματα και τη βελτίωση της λειτουργίας του στομάχου.

Πηγή:

Juan Antonio- Gimenez – Bastida et al. Journal of Agricultural and food chemistry (2018)

Πιπερόριζα

Η πιπερόριζα ή αλλιώς το τζίντζερ είναι η ρίζα του φυτού Zingiber officinale και ξεκίνησε να καλλιεργείται στη Νότια Ασία. Ωστόσο, είναι διαδεδομένη στην Ανατολική Αφρική και την Καραϊβική. Είναι ευρέως γνωστή ως συστατικό των τροφίμων και χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση διαφόρων συμπτωμάτων, όπως το κοινό κρυολόγημα, η ναυτία, το άσθμα, ο βήχας, η αιμορραγία και ο μυϊκός πόνος. Έχουν αναγνωριστεί περίπου 400 είδη συστατικών στην πιπερόριζα συμπεριλαμβανομένων των υδατανθράκων, των λιπιδίων, των τερπενίων και των φαινολικών ενώσεων. Οι φαρμακολογικές της δράσεις φαίνεται να προκύπτουν από διάφορες πικάντικες μη πτητικές ενώσεις, όπως είναι οι πιπερόλες και οι σουγκόλες. Επίσης, έχει συνδυαστεί και με άλλα συνταγογραφούμενα φάρμακα που χρησιμοποιούνται για νευρολογικές ασθένειες, όπως η νόσος Parkinson, η νόσος Alzheimer, το εγκεφαλικό επεισόδιο, η σκλήρυνση κατά πλάκας, η ημικρανία και η επιληψία. Καθώς ο πληθυσμός γερνάει, η διαταραχή της γνωσιακής λειτουργίας, ως πρόδρομο στάδιο άνοιας, μπορεί να επηρεάσει δυσμενώς την ποιότητα ζωής των ατόμων και ειδικά των ηλικιωμένων. Επομένως, παρεμβάσεις με χορήγηση πιπερόριζας φαίνεται να βελτιώνουν τη γνωσιακή λειτουργία του πληθυσμού. Επιπλέον, έχει εφαρμοστεί σε πολλές δυσμενείς περιπτώσεις, όπως ο καρκίνος, ο εμετός, οι μεταβολικές και αγγειακές διαταραχές και οι διαταραχές των οστών. Ακόμη, φαίνεται ότι η κατανάλωσή της έχει σημαντικά αποτελέσματα στην αντιγήρανση.

Πηγή : Jin Gyu Choi et al., Pharmacology and Therapeutics (2017)

Μέλι

Το μέλι είναι ένα από τα πιο πολύτιμα και εκλεκτά φυσικά προϊόντα που έχουν εισαχθεί στην καθημερινότητα και τη διατροφή των ανθρώπων, ήδη από την αρχαιότητα. Από τους αρχαίους χρόνους, το μέλι καταναλωνόταν, τόσο για τα θρεπτικά, όσο και για τα θεραπευτικά του οφέλη. Είναι το μόνο φυσικό προϊόν που προέρχεται από έντομα και έχει ευεργετικές διατροφικές, θεραπευτικές και καλλυντικές ιδιότητες. Έχουν αναγνωριστεί περίπου 300 είδη μελιού. Η μεγάλη αυτή ποικιλία σχετίζεται με τα διαφορετικά είδη νέκταρ που συλλέγονται από τις μέλισσες. Η βασική του σύνθεση βασίζεται στους υδατάνθρακες, με κυρίαρχους τους μονοσακχαρίτες (φρουκτόζη, γλυκόζη) και σε μικρότερη ποσότητα τους δισακχαρίτες (σακχαρόζη, λακτόζη) που συμβάλλουν σε ποσοστό 95-97% του ξηρού του βάρους. Επιπλέον, περιλαμβάνει πρωτεΐνες, αμινοξέα, βιταμίνες, μέταλλα και οργανικά οξέα. Αφενός, χρησιμοποιείται ως θρεπτικό προϊόν, και αφετέρου ως εναλλακτική αντιμετώπιση για διάφορες κλινικές καταστάσεις που κυμαίνονται από την επούλωση πληγών μέχρι και τη θεραπεία του καρκίνου. Δύο βασικά βιοδραστικά συστατικά που περιέχονται στο μέλι, είναι τα φλαβονοειδή και οι πολυφαινόλες, τα οποία μαζί με άλλα παρέχουν, αντιοξειδωτικά, αντιφλεγμονώδη, αντιμικροβιακά, αντικαρκινικά και αντιμεταστατικά αποτελέσματα. Πολλές μελέτες αναδεικνύουν την ευεργετική του δράση στη θεραπεία του σακχαρώδη διαβήτη, του καρκίνου, του άσθματος, καθώς και διαφόρων καρδιαγγειακών, νευρολογικών, αναπνευστικών και γαστρεντερικών ασθενειών. Επίσης, χρησιμοποιείται για επιπλοκές των ματιών, λοιμώξεις του λαιμού, για την αντιμετώπιση της φυματίωσης,  της κόπωσης, της ζάλης, της δυσκοιλιότητας και των εκζεμάτων. Ακόμη, η χρήση του μελιού στα ποτά γίνεται ολοένα και πιο δημοφιλής. Δε χρειάζεται να φυλαχτεί στο ψυγείο, ούτε υπάρχει κίνδυνος να χαλάσει. Αν δεν ανοιχτεί μπορεί να παραμείνει εκτός ψυγείου σε θερμοκρασία δωματίου σε ξηρό περιβάλλον.

Πηγή: Saeed Samarghandian et al. Pharmacognosy Research (2017)

Όλες τις παραπάνω υπερτροφές μπορούμε εκτός των ενδιάμεσων σνακ μέσα στην ημέρα να τις εντάξουμε στο πρωινό μας ανακατεμένα: με γιαούρτι, με νιφάδες βρώμης, με καρύδια, με σταφίδες και με διάφορα άλλα ξηρά φρούτα αλλά και με μέλι. 

Τα superfoods ή οι λεγόμενες υπερτροφές είναι τροφές με συμπυκνωμένες θρεπτικές ουσίες, δηλαδή σε μικρές ποσότητες περιλαμβάνουν πολλά ευεργετικά συστατικά, τα οποία είναι εύκολα απορροφήσιμα από τον ανθρώπινο οργανισμό, και έτσι μπορούν συμβάλλουν στην υγεία και την ευεξία του ατόμου.

1. Δημητριακά με χαρουπάλευρο

Τα δημητριακά με χαρούπι είναι τρόφιμα υψηλής βιολογικής αξίας, λόγω του χαρουπιού, το οποίο είναι γνωστό για τις ευεργετικές του ιδιότητες. Το χαρούπι, λοιπόν, είναι ο καρπός της χαρουπιάς ή αλλιώς της ξυλοκερατιάς, ενός δέντρου που ευδοκιμεί στη Μεσόγειο. Στην αρχαιότητα το χρησιμοποιούσαν ως φυσικό γλυκαντικό και μπορεί να καταναλωθεί, είτε ωμό, είτε σε μορφή αλεύρου, το γνωστό σε όλους χαρουπάλευρο. Το χαρουπάλευρο παράγεται  μέσω μιας διαδικασίας ψησίματος και άλεσης των λοβών του χαρουπιού. Λόγω της γλυκιάς γεύσης που το χαρακτηρίζει, μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως υποκατάστατο του κακάο σε διάφορες συνταγές, δεδομένου ότι είναι χαμηλότερο σε θερμίδες σε σύγκριση με το κακάο. Περιέχει πληθώρα βιταμινών, ιχνοστοιχείων και μετάλλων, είναι πλούσιο σε φυτικές ίνες και φτωχό σε λίπος. Μερικά θρεπτικά συστατικά που περιέχει είναι το ασβέστιο, ο σίδηρος, ο φώσφορος, το μαγνήσιο, το νάτριο, το κάλιο, βιταμίνες του συμπλέγματος Β και βιταμίνη Α. Είναι γνωστό για τις θεραπευτικές του ιδιότητες όσον αφορά τη διάρροια, τη δυσπεψία και τη δυσεντερία. Είναι ιδανικό για άτομα με κοιλιοκάκη, επειδή δεν περιέχει γλουτένη, ενώ μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την αντιμετώπιση της δυσκοιλιότητας, χάρη στις φυτικές του ίνες. Ακόμη μία σημαντική ιδιότητά του είναι ότι βελτιώνει το λιπιδαιμικό προφίλ και συγκεκριμένα την LDL («κακή χοληστερόλη») και κατ’ επέκταση τη λειτουργία της καρδιάς. Αυτό οφείλεται στις αδιάλυτες φυτικές ίνες που περιέχει, οι οποίες φαίνεται να συμβάλλουν στη θεραπεία της υπερχοληστερολαιμίας. Τέλος, οι αντιοξειδωτικές του ιδιότητες και οι πολυφαινόλες που περιέχει δρουν προληπτικά έναντι του καρκίνου και της υπερλιπιδαιμίας. Τα δημητριακά από χαρούπι θα μπορούσαν να αντικαταστήσουν τα παραδοσιακά δημητριακά ως μια πιο υγιεινή και θρεπτική επιλογή.

2. Αλεύρι καλαμποκιού

Το αλεύρι καλαμποκιού προέρχεται από το ενδοσπέρμιο του καλαμποκιού. Στην αρχαιότητα,  η κεντρική και νότια Αμερική είχαν θεοποιήσει τον αραβόσιτο. Ωστόσο, χρειάστηκαν αρκετά χρόνια μέχρι να αναγνωριστεί η αξία του. Έχει ένα ιδιαίτερο κιτρινωπό χρώμα και είναι χαμηλής περιεκτικότητας σε πρωτεΐνες. Γι΄ αυτό και συστήνεται να καταναλώνεται ιδιαίτερα από άτομα με κοιλιοκάκη, εφόσον δεν περιέχει γλουτένη. Είναι πλούσιο σε ιχνοστοιχεία και μέταλλα όπως ασβέστιο, κάλιο, σίδηρο, μαγνήσιο, φώσφορο αλλά και σε βιταμίνες όπως θειαμίνη (Β1), νιασίνη (Β3), φυλλικό οξύ και βιταμίνη Α. Συνεπώς, το αλεύρι καλαμποκιού θα μπορούσε να καταστεί ως μια υγιεινή και εναλλακτική λύση για άτομα που πάσχουν από κοιλιοκάκη και δεν μπορούν να καταναλώσουν γλουτένη. Το αλεύρι καλαμποκιού μπορεί να προσφέρει τα θρεπτικά συστατικά που χρειάζονται τα άτομα αυτά χωρίς να προκαλέσει οποιοδήποτε γαστρεντερικό ή εξωεντερικό σύμπτωμα.

3. Αλεύρι ντίνκελ

Το αλεύρι ντίνκελ ανήκει στην οικογένεια του σιταριού, αλλά αποτελεί διαφορετικό είδος. Υπάρχει εδώ και 10000 χρόνια, ενώ καλλιεργήθηκε για πρώτη φορά στην Περσία και στη συνέχεια επεκτάθηκε σε όλο τον κόσμο. Στην Ελλάδα, αρκετός κόσμος το έχει συνδέσει με το αδυνάτισμα, κάτι που δεν ισχύει εφόσον έχει την ίδια περιεκτικότητα σε θερμίδες με τα υπόλοιπα είδη σιταριού. Αυτό που το κάνει να ξεχωρίζει από τα υπόλοιπα είδη είναι ότι εξαιτίας της σκληρής και αδιαπέραστης φλούδας του κόκκου του, προστατεύονται τα θρεπτικά συστατικά που περιέχει. Είναι πλούσιο σε σίδηρο, μαγνήσιο, ψευδάργυρο, ωφέλιμα λιπαρά οξέα, φυτικές ίνες και ιδιαίτερα σε υδατοδιαλυτές βιταμίνες. Επίσης, έχει την ιδιότητα να διαλύεται ευκολότερα στο νερό σε σύγκριση με άλλα είδη αλεύρου, με αποτέλεσμα να απορροφώνται ευκολότερα από τον ανθρώπινο οργανισμό οι θρεπτικές ουσίες. Ενισχύει το ανοσοποιητικό και λειτουργεί ως αντιπηκτικός παράγοντας λόγω των μυκοπολυσακχαριτών που περιέχει. Θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως εναλλακτική λύση για την παρασκευή ποικίλων αρτοσκευασμάτων.

4. Μάτσα

Η μάτσα είναι μια σκόνη, η οποία προέρχεται από τα φύλλα του φυτού Camellia Sinensis, τα οποία αποξηραίνονται και στη συνέχεια αλέθονται μέχρι να προκύψει η σκόνη. Έχει έντονο πράσινο χρώμα και ελαφρώς γλυκιά αλλά απαλή γεύση. Προέρχεται από την Ιαπωνία, όπου χρησιμοποιείται από τους βουδιστές μοναχούς, κατά την περίοδο του διαλογισμού. Καταναλώνεται σε μορφή τσαγιού και αυτό που το κάνει να ξεχωρίζει από τα υπόλοιπα είναι ότι καταναλώνεται ολόκληρο το φύλλο και όχι μόνο το αφέψημα, με αποτέλεσμα να προσλαμβάνονται περισσότερα αντιοξειδωτικά και διπλάσια ποσότητα βιταμίνης C, σε σύγκριση με τα άλλα είδη τσαγιού. Είναι πλούσιο σε φλαβονοειδή και φαινόλες, τα οποία ευθύνονται για τις αντιοξειδωτικές του ιδιότητες. Φαίνεται να έχει ευεργετική επίδραση στα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα, στον μικροβίωμα του εντέρου και πιθανότατα μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως συμπλήρωμα στους διαβητικούς ασθενείς. Επίσης, ασκεί προστατευτική δράση έναντι του καρκίνου του μαστού. Είναι αρκετά ευεργετικό για την υγεία και περιέχει πληθώρα ιδιοτήτων γι΄ αυτό μπορεί να αποτελέσει μια υγιεινή επιλογή ροφήματος.

5. Αλόε βέρα

Όπως όλοι γνωρίζουμε είναι ένα φυτό με ποικίλες ευεργετικές δράσεις στον οργανισμό του ανθρώπου. Παλαιότερα, οι κινέζοι και οι αμερικάνοι της κεντρικής Αμερικής  χρησιμοποιούσαν την αλόη για στομαχικά προβλήματα, όπως στομαχικά έλκη, για τη δυσεντερία, αλλά και για τις νεφρικές ασθένειες. Παράλληλα, τον Μεσαίωνα το χρησιμοποιούσαν ως καθαρτικό. Ένας τρόπος κατανάλωσης της αλόη είναι ο χυμός, ο οποίος περιέχει 99,5% νερό, ενώ το υπόλοιπο αποτελείται από μυκοπολυσακχαρίτες και καθαρτικά συστατικά όπως ανθρακουινόνες. Περιέχει ποικιλομορφία θρεπτικών συστατικών και οι επιστήμονες ανακαλύπτουν συνεχώς όλο και περισσότερα. Μερικά από αυτά είναι τα αμινοξέα, οι ανθρακινόνες, ορισμένα ένζυμα, η λιγνίνη, μέταλλα και σάκχαρα όπως οι μονοσακχαρίτες και οι πολυσακχαρίτες, το μαλικό οξύ, βιταμίνες του συμπλέγματος Β αλλά και Α, C, και Ε. Επίσης, μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως πρεβιοτικό επειδή περιέχει φρουκτάνες, οι οποίες χαρακτηρίζονται ως πρεβιοτικά. Είναι πιθανό να ασκεί αντικαρκινική δράση, ενώ έχει φανεί ότι μειώνει τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα στον σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2. Ακόμα μία ιδιότητα είναι ότι μπορεί να δράσει ως αντιφλεγμονώδες, αλλά και ως αντιαλλεργικό. Αυτές οι ιδιότητες οφείλονται  στις γλυκοπρωτεΐνες, στις ανθρακινόνες και τα σαλικυλικά. Ουσίες που βρίσκονται και στη γνωστή σε όλους ασπιρίνη. Άλλες ιδιότητες είναι ότι ανακουφίζει από πόνους στις αρθρώσεις και στους μύες, μειώνει τα τριγλυκερίδια και τη χοληστερόλη, ενισχύει το ανοσοποιητικό, έχει αντικαρκινική δράση λόγω της ανθρακινόνης που περιέχει και έχει αντιμικροβιακή δράση λόγω των σαπωνίνων.

6. Ζυμαρικά από όσπρια

Τα ζυμαρικά από όσπρια μπορούν να φτιαχτούν από κόκκινες φακές, μπιζέλια, ρεβίθια ή μαύρα φασόλια. Η διαφορά τους από τα κανονικά ζυμαρικά είναι ότι περιέχουν το 1/3 των υδατανθράκων, περισσότερες πρωτεΐνες, όπως και φυτικές ίνες. Εξαιτίας των θρεπτικών συστατικών που περιέχουν μπορούν να συμπεριληφθούν και να αντικαταστήσουν μία από τις πέντε μερίδες λαχανικών που πρέπει να καταναλώνουμε μέσα στη μέρα. Αυτού του είδους τα ζυμαρικά ασκούν ευεργετική δράση στην επιδιόρθωση των κυττάρων και στην ανάπτυξη των μυών και των ιστών. Είναι μια εναλλακτική και υγιεινή επιλογή για άτομα που θέλουν να αδυνατίσουν. Λόγω της αυξημένης περιεκτικότητάς τους σε φλαβονοειδή και πολυφαινόλες έχουν αντιοξειδωτικές ιδιότητες. Περιέχουν επίσης βιταμίνη C, καροτενοειδή, τοκοφερόλες και σε σχέση με τα παραδοσιακά ζυμαρικά έχουν χαμηλότερο γλυκαιμικό  δείκτη. Συνεπώς, είναι μια πιο υγιεινή επιλογή για άτομα με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2. Ακόμη κάτι που αξίζει να σημειώσουμε είναι ότι όλα τα ζυμαρικά που φτιάχνονται από 100% όσπρια είναι ελεύθερα γλουτένης και μπορούν να καταναλωθούν άφοβα από άτομα που πάσχουν από κοιλιοκάκη και έχουν δυσανεξία στη γλουτένη.

Με καλή διάθεση και φαντασία στη μαγειρική μπορείτε να δημιουργήσετε υπέροχες συνταγές με τροφές πλούσιες σε θρεπτικά συστατικά και ταυτόχρονα και σε γεύση.

Μπορώ να γλιτώσω το 1 κιλό πάνω της Καθαράς Δευτέρας αλλά ταυτόχρονα να χαρώ το Σαρακοστιανό τραπέζι;

Όλοι μας, θα έλεγε κανείς, περιμένουμε με ανυπομονησία αυτή τη μέρα, που φυσικά δεν είναι άλλη από την Καθαρά Δευτέρα, την πρώτη, δηλαδή, ημέρα της μεγάλης Σαρακοστής και την πρώτη Δευτέρα της Άνοιξης.

Σε όλα τα παραδοσιακά τραπέζια, τα ψάρια και τα θαλασσινά, η λαγάνα, η ταραμοσαλάτα, ο χαλβάς, οι ελιές, τα όσπρια και τα λαχανικά είναι κυρίαρχα και, αν μη τι άλλο, επιβάλλονται!

Έχει φανεί, λοιπόν, ότι πράγματι η νηστεία αυτή βοηθάει στη διατήρηση μιας καλής υγείας δεδομένου ότι συμβάλλει στη μείωση του κόκκινου κρέας, που είναι πλούσιο σε κορεσμένα λιπαρά όπως και των γαλακτοκομικών, ενώ ενισχύει και προωθεί την κατανάλωση φυτικών προϊόντων, φρούτων και λαχανικών τα οποία είναι ευεργετικά για την υγεία. Ωστόσο, σε πολλούς αυτό το γιορτινό τραπέζι προσφέρει και ένα-δύο κιλά παραπάνω!

Να λοιπόν 5 απλά tips για να αποφύγουμε την αύξηση βάρους:

1. Ξεκινάμε την ημέρα μας με ένα ελαφρύ πρωϊνό, όπως τον καθημερινό μας καφέ ή τσάι, και μια χούφτα ξηρούς καρπούς ανάλατους, ώστε καθώς το μεσημεριανό θα είναι λίγο βεβαρημένο να μην επιβαρυνθούμε και από το πρωϊνό.

2. Στο δεκατιανό μας, λίγο πριν εξορμήσουμε για το καθιερωμένο πέταγμα του  χαρταετού μας μπορούμε να καταναλώσουμε 30γρ. χαλβά.

3. Το μεσημεριανό να έχει μικρή ποσότητα από ποικιλία τροφίμων, προκειμένου να μη στερηθούμε τίποτα αλλά και να μην υπερκαταναλώσουμε. Το ιδανικό, ίσως, να είναι 1-2 κομμάτια γαρίδες και 4-5 τεμάχια μύδια ή συνδυασμός από 2 κομμάτια χταποδάκι και καλαμαράκι προκειμένου να καλύψουμε την πρωτεΐνη που χρειαζόμαστε. Επιπλέον, δε θα παραλείψουμε τα λαχανικά μας και ταυτόχρονα 1-2 κουταλιές της σούπας ταραμοσαλάτα και γίγαντες στις ίδιες αναλογίες που θα μας ολοκληρώσουν γευστικά. Και εννοείται ότι τη λαγάνα που τόσο λαχταρούμε εκείνη τη μέρα, θα τη φάμε, αρκεί να μη ξεπεράσουμε τις 1-2 φέτες. Επειδή, όμως, με μια τόσο καλή παρέα που έχουμε πάντα αυτή τη μέρα, ένα ποτηράκι κρασί εκτός από λίγη θάλασσα, επιβάλλεται!

4. Το απογευματινό μας καλό είναι να περιλαμβάνει το φρούτο μας ενώ το βραδινό, ότι έχει περισσέψει από το μεσημέρι, αλλά σε μικρότερη, φυσικά, ποσότητα.

5. Ας μη ξεχνάμε, ότι, και να ξεφύγουμε λίγο, όλο αυτά είναι απλά Υγιεινά!!

Μεταβολικές επιδράσεις της Διαλειμματικής  νηστείας

• Έχει διαπιστωθεί ότι ο άνθρωπος για να χάσει βάρος δεν αναζητά πάντοτε την εύκολη λύση, αλλά προσπαθεί να βρει – θα έλεγε κανείς – εκείνη την ακατόρθωτη και γρήγορη ως προς την απώλεια βάρους δίαιτα που θα του λύσει τα χέρια, προκειμένου να αποκτήσει την τέλεια συγχρόνως διατροφική ταυτότητα και ταυτόχρονα να καταφέρει να έχει το επιθυμητό αισθητικό αποτέλεσμα.

• Δεν είναι λίγες οι φορές που συζητήθηκε (ίσως και όχι) στο γραφείο, σε ένα άρθρο ενός περιοδικού, στην εφημερίδα και στο διαδίκτυο  η δίαιτα της «Διαλειμματικής νηστείας» γνωστή και ως  «Διαλείπουσα νηστεία».

Και τι άραγε να είναι αυτή η «Διαλειμματική νηστεία»; Διακρίνεται σε κάποιες κατηγορίες; Τι δείχνουν τα τελευταία επιστημονικά δεδομένα ως προς το όφελός της; Είναι ακόμη υπο διερεύνηση;

Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή!

• Εδώ και αρκετό καιρό κυκλοφορούν πλέον στην αγορά, διάφορα είδη διαλειμματικής νηστείας και τα πιο αντιπροσωπευτικά από αυτά αναλύονται στον παρακάτω πίνακα.

​

Μελέτες υποδεικνύουν ότι:

• Aκόμη και ένα μόνο διάστημα νηστείας όπως για παράδειγμα κατά τη διάρκεια της νύχτας μπορεί να ↓ σε αρκετά μεγάλο βαθμό τη συγκέντρωση αρκετών μεταβολικών δεικτών που σχετίζονται με χρόνιες ασθένειες όπως είναι αυτές που σχετίζονται με την ινσουλίνη και τη γλυκόζη όπως ο Διαβήτης. Ωστόσο, αυτό φαίνεται ότι μπορεί να μην είναι μακροπρόθεσμα ωφέλιμο καθώς οδηγεί σε έντονη πείνα στις ημέρες νηστείας.

• Γίνεται μια προσπάθεια να μεταφραστεί ότι μπορεί να ↓ το κίνδυνο χρόνιων ασθενειών όπως επίσης και τον κίνδυνο της παχυσαρκίας.

• Βελτιώνει τα  μεταβολικά χαρακτηριστικά των παθήσεων που σχετίζονται με την παχυσαρκία όπως της μη αλκοολικής λιπώδους νόσου του ήπατος (ΜΑΛΝΗ) και  χρόνιων ασθενειών συμπεριλαμβανόμενου και του καρκίνου.

• Δεν είναι επιβλαβή σωματικά ή διανοητικά σε υγιείς, κανονικού βάρους,  υπέρβαρους ή παχύσαρκους ενήλικες.

• Σε επίπεδο καρδιομεταβολικού κινδύνου, δεν φάνηκε να υπήρξαν σημαντικές διαφορές όσο αφορά τα τριγλυκερίδια, τη γλυκόζη και ινσουλίνη νηστείας, την ινσουλινοαντίσταση, την αρτηριακή πίεση, τη CRP και την ομοκυστεΐνη ανάμεσα στα άτομα που κάνουν διαλειμματική νηστεία.

• Ένα τέτοιο θεραπευτικό «πρωτόκολλο» μπορεί να οδηγήσει σε κάποια απώλεια βάρους μέχρι και 3,2% σε περίοδο 12 εβδομάδων εώς 8,0%. Με βάση μια βιβλιογραφική ανασκόπηση από τις 16 δοκιμές παρέμβασης, οι 11 ανέφεραν στατιστικά σημαντική απώλεια βάρους.

• Επίσης σύμφωνα με την πιο πρόσφατη μεταανάλυση  με τη διαλειμματική νηστεία δεν χάνουμε περισσότερο βάρος από ότι με μια κλασσική, ανάλογα υποθερμιδική διατροφή

Βέβαια, τα δεδομένα από κλινικές μελέτες σε ανθρώπους είναι περιορισμένα όσον αφορά τις θετικές επιπτώσεις από τη χρόνια σίτιση γεγονός  που εντείνει το ενδιαφέρον των ερευνητών για περαιτέρω κλινικές δοκιμές προκειμένου να εξακριβωθεί κατά πόσον η διαλειμματική νηστεία μπορεί να συμπληρώσει ή να αντικαταστήσει τον περιορισμό της ενέργειας!

Περιορισμένα είναι επίσης τα δεδομένα που συνδέουν θετική κλινική συσχέτιση (αποτελέσματα), όπως ο διαβήτης, οι καρδιαγγειακές παθήσεις, ο καρκίνος ή άλλες χρόνιες ασθένειες, όπως η νόσος του Alzheimer.

Τέλος, ένα τέτοιο είδος διατροφής είναι δύσκολο να τηρηθεί για μεγάλο χρονικό διάστημα. Ακόμα και οι έρευνες που έχουν μέχρι στιγμής πραγματοποιηθεί είναι σε μικρό δείγμα και για σύντομο χρονικό διάστημα. Οι ημέρες δίαιτας είναι αρκετά υποθερμιδικές, κάτι που οδηγεί σε μεγάλη πείνα και δυσφορία. Επίσης, δεν υπερέχει έναντι πιο ήπιων μοντέλων διατροφής τουλάχιστον ως προς την απώλεια βάρους, ενώ είναι σίγουρα ακατάλληλη για συγκεκριμένες μερίδες του πληθυσμού (παιδιά, εγκύους, διαβητικούς κλπ).

Σε κάθε περίπτωση, η συμβουλή και η παρακολούθηση από κάποιον ειδικό είναι απαραίτητη προτού αποφασίσετε να την υιοθετήσετε.

Ειρήνη Μπαμπαρούτση, PhD

Κλινική Διαιτολόγος – Αθλητική Διατροφολόγος

Διδάκτωρ Χαροκοπείου Πανεπιστημίου Αθηνών

Διατροφολόγος Εθνικής Ομάδας Στίβου

Η χορτοφαγική διατροφή είναι ένα θέμα που έχει διχάσει αρκετές φορές το δημόσιο διάλογο. Τα τελευταία χρόνια ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι έχουν μειώσει την κατανάλωση του κρέατος και ακόμη πιο πολλοί είναι αυτοί που έχουν γίνει χορτοφάγοι. Τα οφέλη της χορτοφαγίας είναι πάρα πολλά και συχνά το άτομο που κάνει αυτή την επιλογή δύσκολα -εώς και καθόλου- θα υποτροπιάσει, μιας και η χορτοφαγία  δεν αποτελεί «μόδα» αλλά μια επιλογή πολύ προσωπική θα έλεγε κανείς.

Ωστόσο, ας μη ξεχνάμε ότι το να στερείς από τον εαυτό σου μια τροφή που αγαπάει, ίσως να οδηγεί μόνο, στο να την επιθυμεί περισσότερο ίσως και όχι φυσικά!

Γνωρίζατε ότι οι περισσότεροι τύποι των χορτοφαγικών διαιτών έχουν παρόμοια βάση;

Πιο συγκεκριμένα οι χορτοφαγικές διατροφές κινούνται στην ίδια κατεύθυνση που φυσικά δεν είναι άλλη από τον περιορισμό εκείνων των τροφίμων -εξολοκλήρου ή  εν δυνάμει- όπως είναι το κρέας, τα ψάρια και θαλασσινά καθώς και τα πουλερικά,  με ορισμένους να εξαλείφουν συγχρόνως τα αυγά, το γάλα, τα γαλακτοκομικά προϊόντα και το μέλι.

Η διατροφή αυτή, βασίζεται σε  τρόφιμα φυτικής προέλευσης όπως είναι τα  δημητριακά, τα όσπρια, οι ρυζοκαλλιέργειες, οι ελαιούχοι σπόροι, τα φρούτα, τα  λαχανικά, τα καρύδια και τα μανιτάρια.

Ωστόσο, θα ήταν σημαντική παράλειψη να μην αναφέρουμε την δυνατότητα αγοράς φυτικών βιολογικών προϊόντων που είναι γεγονός, ότι την τελευταία ειδικά δεκαετία έχει αυξηθεί η κατανάλωση τους από το ευρύτερο κοινό προσφέροντας μία μεγάλη γκάμα προϊόντων αλλά και συμπληρωμάτων διατροφής με τα περισσότερα αν όχι όλα τα καταστήματα να διαθέτουν  εγκεκριμένους προμηθευτές και πιστοποίηση από το ινστιτούτο Ελέγχου Βιολογικών Προϊόντων. (ΒΙΟ Ελλάς – BIO HELLAS)

Να γίνω χορτοφάγος άραγε;

Σε κλινικό επίπεδο – πάντοτε – και με βάση τις βιβλιογραφικές αναφορές των επιστημόνων υγείας επιβεβαιώνονται τα εξής:

• Σωστά ισορροπημένη χορτοφαγική διατροφή οδηγεί σε:

↓ του σωματικού βάρους και ως συνέπεια σε ↓ ΔΜΣ σε σύγκριση με τα άτομα που έχουν επιλέξει να μην γίνουν χορτοφάγοι

• Μια υψηλότερη πρόσληψη υδατανθράκων η οποία επιτυγχάνεται μέσω της χορτοφαγικής διατροφής, φάνηκε ευεργετική για το σώμα καθώς τα τρόφιμα πλούσια σε υδατάνθρακες που ως επι το πλείστον  αποτελούν το κύριο συστατικό της διατροφής αυτής,  περιέχουν μειωμένες ποσότητες κορεσμένων λιπαρών οξέων. Επομένως, βελτιώνει το «λιπιδαιμικό προφίλ» (ΗDL, LDL χοληστερόλη, τριγλυκερίδια κ.τ.λ)  γεγονός που οδηγεί σε:

↓ της αρτηριακής πίεσης  

↓ της συχνότητας εμφάνισης της αρτηριοσκλήρυνσης

↓ του κινδύνου εμφάνισης για στεφανιαία νόσο και

↓ του κινδύνου εμφάνισης μεταβολικού συνδρόμου

• Δεδομένου ότι το ψάρι στις περισσότερες περιπτώσεις δε λείπει, η μείωση του κινδύνου ανάπτυξης καρκίνου του παχέος εντέρου είναι ουσιαστική (μείωση εώς και 13%).

• Από την άλλη, τα επίπεδα της βιταμίνης B12 η οποία βρίσκεται κυρίως στο κρέας και στα προϊόντα φυτικής προέλευσης είναι δυστυχώς αρκετά μειωμένα στους χορτοφάγους.  Η χορτοφαγική διατροφή οδηγεί σε ↓ των επιπέδων της βιταμίνης Β12, μία βιταμίνη απαραίτητη για την λειτουργία του εγκεφάλου (έλλειψη της οποίας οδηγεί σε αδυναμία και κόπωση). Ωστόσο, έχει αποδειχθεί ότι μια σωστά ισορροπημένη χορτοφαγική διατροφή σε συνδυασμό με συμπληρώματα βιταμινών B12 εξαλείφει πλήρως το μειονέκτημα αυτό.

Βέβαια, σε επίπεδο διατροφικό, πέρα από αυτή την έλλειψη που παρατηρείται σε μικροθρεπτικά συστατικά όπως είναι αυτή της βιταμίνης B12, θα πρέπει να έχουμε τα εξής υπόψιν:

•  Προτού συστήσουμε μια χορτοφαγική διατροφή, να αναζητούμε πληροφορίες για εκείνο το σωστό διατροφικό μοτίβο που παρέχει την ισορροπία που χρειαζόμαστε σε επίπεδο μακροθρεπτικών συστατικών (πρωτεΐνη, υδατάνθρακες και λίπος) μιας και η χορτοφαγική διατροφή έχει σαν βάση της τους υδατάνθρακες και το λίπος.

• Μία ασφαλή διατροφική προσέγγιση και κλινικά αποδεδειγμένη, είναι αυτή της Μεσογειακής διατροφής που περιλαμβάνει  ~ 50% υδατάνθρακες, ~ 30% λίπος και ~ 20% πρωτεΐνη σε συνδυασμό φυσικά με τη συστηματική μας άσκηση. Έτσι λοιπόν η χορτοφαγική διατροφή θα μπορεί να αποτελέσει εκτός από τρόπο ζωής, τρόπο εξασφάλισης υγείας αλλά και ευεξίας! Τέλος, είναι σημαντικό, ότι όσο αυστηρότερα διατροφικά όρια θέσουμε στη χορτοφαγία, τόσο περισσότερες ομάδες τροφίμων αποκλείουμε, με αποτελέσμα να υπάρχει κίνδυνος μη κάλυψης συγκεκριμένων θρεπτικών συστατικών, όπως σίδηρου, ψευδαργύρου, ιωδίου, ασβεστίου, ω-3 λιπαρών, και βιταμίνης D, τα οποία είναι απαραίτητα για τη φυσιολογική λειτουργία του οργανισμού.

Συμπερασματικά θα μπορούσαμε να πούμε ότι η χορτοφαγική δίαιτα αποτελεί μια καλή επιλογή για τους περισσότερους, αλλά χρειάζεται μεγάλη προσοχή και αρκετή γνώση, ώστε να εξασφαλίζεται η πρόσληψη όλων των θρεπτικών συστατικών για τη διατήρηση ή τη βελτίωση της υγείας.

Ειρήνη Μπαμπαρούτση, PhD

Κλινική Διαιτολόγος – Αθλητική Διατροφολόγος

Διδάκτωρ Χαροκοπείου Πανεπιστημίου Αθηνών

Διατροφολόγος Εθνικής Ομάδας Στίβου

Γρήγορη και νόστιμη λύση που θα την καθιερώσετε για όλο τον χρόνο.

Τα υλικά που θα χρειαστείτε για να φτιάξετε τις μπουκίτσες μπρόκολου και κινόα είναι:

• 2/1/2 φλιτζάνια μπρόκολο βρασμένο

• 2 φλιτζάνια κινόα μαγειρεμένη

• 1 κ. σ. σκόρδο σε σκόνη

• 1 κ. σ κρεμμύδι ψιλοκομμένο

• 1 κ. γ. αλάτι

• ½ κ. γ. πιπέρι

• 1/3 φλιτζανιού μαγιά

• ½ κ. σ. baking powder

• 1 κ. σ. λιναρόσπορο

• 3 κ. σ. νερό

• ½ φλιτζάνι αλεύρι

Εκτέλεση:

Βράζετε σε μία κατσαρόλα με νερό το μπρόκολο σε μικρά κομμάτια για 4 – 5 λεπτά. Το αφήνετε να κρυώσει και έπειτα το ψιλοκόβετε. Σε ένα μεγάλο μπολ αναμιγνύετε το ψιλοκομμένο μπρόκολο με την κινόα και διαδοχικά τα υπόλοιπα υλικά δηλαδή σκόρδο, κρεμμύδι, αλάτι, πιπέρι, μαγιά, baking powder, λιναρόσπορο, νερό και τέλος το αλεύρι. Αφού ανακατέψετε καλά τα υλικά όλα μαζί, τα πλάθετε σε μικρές μπουκίτσες, τα τοποθετείτε σε ένα ταψί με λαδόκολλα και ψήνετε για 20 – 25 λεπτά στους 190 βαθμούς κελσίου. Μετά από 20 λεπτά θα έχετε τα πιο νόστιμα broccoli bites.