Author Archives: Ειρήνη Μπαμπαρούτση

Όταν ακούει κάποιος το επιστημονικό του όνομα δεν μπορεί να φανταστεί τη γευστική ευχαρίστηση που μπορεί να προσφέρει. Το «Theobroma cacao», ή κοινώς κακαόδεντρο, του οποίου το σημαντικότερο παράγωγο, η σοκολάτα, μας «απογειώνει», αποτελεί στις μέρες μας το δημοφιλέστερο τρόφιμο στις γυναίκες και το δεύτερο πιο δημοφιλές στους άνδρες.

Ήταν το 600 μ.Χ. όταν οι Μάγια μετακόμισαν από τη Γουατεμάλα στο Μεξικό φέρνοντας μαζί τους και τα μυστικά της καλλιέργειας του κακάο. Η καλλιέργεια εξαπλώθηκε σε όλη την Κεντρική Αμερική και το φυτό του κακάο απέκτησε τέτοια αξία ώστε όλες οι οικονομικές συναλαγές γίνονταν με τους σπόρους του φυτού. Αργότερα οι Ισπανοί, αν και δεν συνειδητοποίησαν από την αρχή τα οφέλη του κακάο, το μεταφέρουν στη χώρα τους και το κακάο συνεχίζει το γευστικό ταξίδι του και στην υπόλοιπη Ευρώπη.

Είδη σοκολάτας

Ανάλογα με την περιεκτικότητα κάθε πλάκας σοκολάτας σε κακάο, βούτυρο κακάο, ζάχαρη, γάλα, πρόσθετους ξηρούς καρπούς και άλλα υλικά (σταφίδες, λικέρ, διογκωμένο ρύζι), προκύπτουν και διαφορετικά είδη.

Μερικά από τα πιο γνωστά, στην Ελλάδα, είναι:

• Κουβερτούρα (bitter-πικρή με διάφορες περιεκτικότητες κακάο από 45-85%)

• Σοκολάτα υγείας (με μέτρια περιεκτικότητα σε κακάο συνήθως 40-45%)

• Σοκολάτα γάλακτος

• Αμυγδάλου ή φουντουκιού

• Λευκή

Διατροφική αξία

Η σοκολάτα θεωρείται ένα από τα πιο θρεπτικά φυσικά προϊόντα. Δίνει ενέργεια, είναι τονωτική και αποτελεί πλούσια πηγή ζωτικότητας για τον ανθρώπινο οργανισμό. Περιέχει όλα τα μακροθρεπτικά συστατικά, δηλαδή υδατάνθρακες, πρωτεΐνες και λίπη, μέταλλα και ιχνοστοιχεία, όπως ασβέστιο, φώσφορο, μαγνήσιο, σίδηρο αλλά και ένα πλήθος από βιταμίνες όλων των κατηγοριών.

Συστατικά της σοκολάτας

Ανά 100 gr		Σοκολάτα υγείας	Σοκολάτα γάλακτος
Θερμίδες	(kcal)	479	513
Πρωτεΐνη	(γρ.)	4,2	6,9
Λιπαρά	(γρ.)	30	30,7
Υδατάνθρακες	(γρ.)	63,1	59,2
Διαιτητικές ίνες	(γρ.)	5,9	3,4
Ασβέστιο	(mg)	32	191
Σίδηρος	(mg)	3,13	1,39
Μαγνήσιο	(mg)	115	60
Φώσφορος	(mg)	132	216
Κάλιο	(mg)	365	385
Νάτριο	(mg)	11	82
Ψευδάργυρος	(mg)	1,62	1,38
Χαλκός	(mg)	0,7	0,39
Καροτίνη (Βιτ. Α)	(mg)	2	55
Βιταμίνη Ε	(mg)	1,19	1,24
Χοληστερίνη	(mg)	0	22
Καφεΐνη	(mg)	62	26
Θεοβρωμίνη	(mg)	486	189

Η σοκολάτα, εξαιτίας όλων των θρεπτικών συστατικών που περιέχει, ασκεί προληπτική δράση ενάντια στον καρκίνο, στα καρδιαγγειακά νοσήματα και σε εκφυλιστικές παθήσεις. Τα κυριότερα λιπαρά οξέα της σοκολάτας είναι το ελαϊκό οξύ (35%- μονοακόρεστο), το λινελαϊκό (5%- πολυακόρεστο), το στεατικό (35%- κορεσμένο) και το παλμιτικό (25%- κορεσμένο). Η αναλογία αυτή των λιπαρών οξέων της σοκολάτας δεν επηρεάζει αρνητικά τα λιπίδια του αίματος, ενώ αξιοσημείωτο είναι ότι η σοκολάτα υγείας δεν περιέχει χοληστερόλη. Το ασβέστιο, ο φώσφορος και το μαγνήσιο που περιέχονται στη σοκολάτα έχουν βρεθεί ότι προλαμβάνουν την υπέρταση και τα καρδιαγγειακά νοσήματα, ενώ συμμετέχουν στον μεταβολισμό των οστών και δοντιών (πρόληψη οστεοπόρωσης).

Ακόμα ο χαλκός και ο σίδηρος αποτελούν δύο πολύ σημαντικά συστατικά στη σύνθεση της σοκολάτας προσφέροντας τις ευεργετικές τους ιδιότητες στον οργανισμό μας. Συγκεκριμένα ο χαλκός βοηθά στη σύνθεση μελανίνης στο δέρμα και τα μαλλιά και διεγείρει το κεντρικό νευρικό σύστημα, ενώ ο σίδηρος είναι απαραίτητος για τη σύνθεση της αιμοσφαιρίνης, η οποία μεταφέρει το οξυγόνο στα ερυθρά κύτταρα του αίματος. Η σοκολάτα περιέχει, επίσης, και αντιοξειδωτικές ουσίες, οι κυριότερες των οποίων είναι οι πολυφαινόλες, τις οποίες ο Αμερικάνικος Σύλλογος Διαιτολόγων τις ονομάζει θρεπτοφαρμακευτικές λόγω της συμβολής τους στη διατήρηση της καλής υγείας.

Οι πολυφαινόλες, στις οποίες ανήκουν τα φλαβονοειδή, εξουδετερώνουν τις ελεύθερες ρίζες του οξυγόνου που δημιουργούνται από τον φυσιολογικό μεταβολισμό και δημιουργούν βλάβες στην επιφάνεια των κυττάρων. Με αυτό τον τρόπο συμβάλλουν στη μείωση του κινδύνου ανάπτυξης αθηροσκλήρωσης και καρδιαγγειακών παθήσεων. Πιο πλούσια σε πολυφαινόλες είναι η σοκολάτα υγείας (τα 100γρ. περιέχουν 600mgr πολυφαινολών) και ακολουθούν το πράσινο τσάι (τα 240ml -ένα ποτήρι- περιέχει 400mgr πολυφαινολών) και το κρασί (τα 140ml -ένα ποτηράκι κρασιού- περιέχει 170mgr πολυφαινολών). Οι ψυχοδιεγερτικές ιδιότητες που αποδίδονται στη σοκολάτα οφείλονται στην περιεκτικότητά της σε φαινυλαιθυλαμίνη. Η ουσία αυτή σε υψηλά επίπεδα προκαλεί αισθήματα έλξης, ενθουσιασμού, επιπολαιότητας αλλά και φόβου. Λειτουργεί διεγείροντας τα κέντρα ευχαρίστησης του εγκεφάλου και φθάνει σε πολύ υψηλές τιμές κατά τον οργασμό. Επίσης, μετά την κατανάλωση της σοκολάτας απελευθερώνονται ενδορφίνες, φυσικά οπιοειδή, που έχουν αναλγητικές ιδιότητες και βελτιώνουν τη διάθεση.

Αποτελέσματα πρόσφατων ερευνών για τη σοκολάτα

• Η μαύρη σοκολάτα πιθανόν να χαμηλώνει την υψηλή πίεση σε υπερτασικούς ασθενείς (πανεπιστήμιο Βοστόνης).

• Η σοκολάτα μπορεί να δρα κατά του πολλαπλασιασμού των καρκινικών κυττάρων (πανεπιστήμιο Georgetown).

• Η θεοβρωμίνη της σοκολάτας παρουσιάζεται να έχει ισχυρή αντιβηχική δράση (Imperial College του Λονδίνου).

• Η σοκολάτα δεν προκαλεί εθισμό.

• Η σοκολάτα συμβάλλει στη μακροβιότητα.

Φυσικά, απαιτείται περαιτέρω έρευνα έως τα στοιχεία αυτά να είναι πλήρως τεκμηριωμένα και εννοείται πως η σοκολάτα δεν θα πρέπει να αντικαταστήσει οποιουδήποτε είδους θεραπευτική αγωγή.

Αρνητικές επιπτώσεις

Παρά τα πολύτιμα θρεπτικά συστατικά της και τις έρευνες που υποδεικνύουν μια θετική επίδρασή της στον οργανισμό μας, η σοκολάτα έχει ενοχοποιηθεί για πολλά και σοβαρά προβλήματα υγείας. Για μεγάλο χρονικό διάστημα, η σοκολάτα θεωρούνταν σαν μια από τις κύριες αιτίες για πρόκληση βλαβών στα δόντια και την εκδήλωση ακμής στο πρόσωπο. Οι έρευνες, όμως, δεν καταδεικνύουν κάποιο από τα συστατικά της σοκολάτας υπεύθυνο πρόκλησης ακμής, ενώ για την πρόκληση τερηδόνας και άλλων οδοντικών βλαβών υπεύθυνη είναι η διατροφή στο σύνολό της.

Η παχυσαρκία είναι μια ακόμα πάθηση που οι περισσότεροι «χρεώνουν» στη σοκολάτα και είναι η συγκεκριμένη άποψη που συγκρατεί και, θα λέγαμε, στερεί την απόλαυση της γλυκιάς γεύσης μιας πλάκας σοκολάτας από έναν μεγάλο αριθμό ανθρώπων.

Η αλήθεια είναι πως η σοκολάτα, εκτός από μια τροφή πλούσια σε θρεπτικά συστατικά, είναι και προϊόν με μεγάλο ενεργειακό περιεχόμενο (μια σοκολάτα υγείας 100γρ αποδίδει 479 θερμίδες). Με απλά λόγια, μικρές ποσότητες σοκολάτας μπορούν να μας δώσουν πολλές θερμίδες. Είναι γνωστό πως όταν, μέσω της διατροφής μας, προσλαμβάνουμε περισσότερες θερμίδες από αυτές που ξοδεύουμε, οδηγούμαστε σε αύξηση βάρους. Φυσικά, αυτό συμβαίνει με οποιοδήποτε τρόφιμο, όσο υγιεινό και αν είναι και δεν είναι δυνατόν να καταλογίζουμε στο ίδιο το τρόφιμο την πιθανή αδυναμία μας να ελέγξουμε την ποσότητα που καταναλώνουμε.

Το ξέρετε πως…

• Η μαύρη σοκολάτα δεν περιέχει καθόλου χοληστερόλη.

• Μια σοκολάτα μετρίου μεγέθους περιέχει περίπου 6mg καφεΐνης, ενώ 1 φλιτζάνι καφέ περιέχει 100-150mg.

• Η μαύρη σοκολάτα είναι πιο πλούσια σε πολυφαινόλες (φυσικά αντιοξειδωτικά) από το τσάι, το κρασί, τα φρούτα και τα λαχανικά.

• Από το 16ο ως τον 20ο αιώνα η σοκολάτα χρησιμοποιούνταν για την αντιμετώπιση εντερικών προβλημάτων, αναιμίας, κόπωσης και πυρετού.

Σοκολάτα και αθλητές

Η σοκολάτα, εξαιτίας όλων των θρεπτικών συστατικών που περιέχει, αποτελεί μια καλή επιλογή σνακ για τους περισσότερους ασκούμενους και αθλητές, αρκεί να καταναλώνεται με μέτρο, ακόμα και για καθημερινή χρήση. Ιδανικά θα μπορούσε να καταναλωθεί μετά από την προπόνηση ή τον αγώνα για τη γρήγορη αποκατάσταση του γλυκογόνου των μυών, σε σύντομο χρονικό διάστημα από το τέλος της προσπάθειας, όπου είναι αυξημένη και η αντίστοιχη ενζυμική δραστηριότητα στον μυϊκό ιστό. Παράλληλα, είναι χρησιμη η καταναλώσή της από αθλητές λόγω των παρακάτω ευεργετικών επιδράσεων στο Κ.Ν.Σ. καθώς είναι:

α) Τονωτική

Η σοκολάτα και το κακάο λόγω της θεοβρωμίνης, που μαζί με το μαγνήσιο και το φώσφορο είναι συστατικά που μειώνουν την κούραση, διώχνουν την υπνηλία και φτιάχνουν αμέσως τη διάθεση. Τονώνουν τις πνευματικές δυνάμεις και δραστηριοποιούν το σώμα, για να παράγει περισσότερη ενέργεια.

β) Αγχολυτική

Η σοκολάτα περιέχει μικρές ποσότητες φαινυλαιθυλαμίνης, συστατικό που έχει τη δύναμη να καταστέλλει το στρες, να διεγείρει τον εγκέφαλο και να προκαλεί αίσθημα ευφορίας. Έτσι πετυχαίνει να αναζωογονεί το κουρασμένο μυαλό, ενώ πολλαπλασιάζει την αντοχή για δημιουργική εργασία και άσκηση, διώχνοντας το άγχος.

Παν μέτρον άριστον

Ολα τα τρόφιμα έχουν ξεχωριστές ευεργετικές ιδιότητες και καλούμαστε να επωφεληθούμε από αυτές, εισάγοντάς τα στο καθημερινό μας διαιτολόγιο. Δεν υπάρχει καλή και κακή τροφή και όλα βρίσκονται υπό το δικό μας έλεγχο για τον τρόπο που θα επιλέξουμε να τα χρησιμοποιήσουμε.

Σε μια ισορροπημένη διατροφή, η σοκολάτα έχει τη δική της θέση. Απολαύστε τη σοκολάτα με μέτρο και να θυμάστε πως η υπερβολή οδηγεί στο να γευόμαστε την… πικρή πλευρά του χαρακτήρα της.

Ένα από τα πράγματα που θα πρέπει να προσέχει ο καθένας μας, και ιδιαίτερα κάποιος που ασκείται έντονα, είναι ότι για να αντιμετωπίσει τις διάφορες λοιμώξεις και ιώσεις που κυκλοφορούν κατά τους χειμωνιάτικους και πρώτους εαρινούς μήνες, θα πρέπει να έχει στραμμένη όλη την προσοχή του στο ανοσοποιητικό του σύστημα το οποίο είναι και ο κύριος υπεύθυνος διατήρησης της καλής υγείας. Μπορούμε, όμως, να το βοηθήσουμε και εμείς από την πλευρά μας ώστε να το διευκολύνουμε; Υπάρχουν κάποιες τροφές που κινούνται προς αυτή την κατεύθυνση;

Όπως αναφέραμε παραπάνω, το ανοσοποιητικό σύ- στημα του οργανισμού μας πρέπει να είναι συνεχώς ενισχυμένο έτσι ώστε να μπορεί να αντιμετωπίσει τις διάφορες εξωτερικές «επιθέσεις» που προκαλούν λοιμώξεις αλλά και ιώσεις. Σημαντικό ρόλο σ’ αυτό μπορεί να παίξει η διατροφή, που ουσιαστικά δρα ως σύμμαχος του οργανισμού στην πρόληψη από ιώσεις και στην ενδυνάμωση του ανοσοποιητικού συστήματος.

Ταυτόχρονα, η μέτριας έντασης άσκηση εμφανίζει αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες για τον οργανισμό σε αντίθεση με την έντονη άσκηση η οποία προάγει τις φλεγμονώδεις αντιδράσεις του οργανισμού, αυξάνοντας την παραγωγή ελευθέρων ριζών, και το οξειδωτικό στρες, τα οποία συντελούν σε μεγαλύτερη πιθανότητα προσβολής από μικρόβια και μικροοργανισμούς και εξασθένηση του ανοσοποιητικού συστήματος.

Όταν η ποσότητα μετράει

Ένας από τους πιο σημαντικούς παράγοντες που πρέπει να δοθεί προσοχή είναι η επαρκής πρόσληψη θερμίδων. Σε καταστάσεις που πρέπει να θωρακίσουμε τον οργανισμό μας έναντι ιώσεων και κρυολογημάτων πρέπει να αποφύγουμε στερητικές δίαιτες και υποθερμιδικές διατροφές με λιγότερες από 1000-1200 θερμίδες, ενώ η επαρκής πρόσληψη θερμίδων που προέρχονται από υγιεινές τροφές είναι το άλφα και το ωμέγα για την ενδυνάμωση του οργανισμού.    

Ο ρόλος των βιταμινών

O εφοδιασμός του οργανισμού με βιταμίνες και ιχνοστοιχεία αλλά και πολλών άλλων απαραίτητων συστατικών λειτουργεί συνεργιστικά στη διαδικασία της διατροφικής υποστήριξης. Οι βιταμίνες που παρουσιάζουν ισχυρή αντιοξειδωτική δράση είναι οι A, C και Ε. Από αυτές, η βιταμίνη C βρίσκεται σε μεγάλη ποσότητα στα εσπεριδοειδή, το ακτινίδιο, την ντομάτα, την πιπεριά, το λάχανο, τις φράουλες και τα φραγκοστάφυλα ενώ η βιταμίνη Ε περιέχεται στο ελαιόλαδο, τα θαλασσινά, τους ξηρούς καρπούς και τα δημητριακά. Τέλος, η βιταμίνη Α υπάρχει με τη μορφή του καροτένιου-β που είναι η πρόδρομη μορφή της βιταμίνης Α και αποτελεί ένα πολύ ισχυρό αντιοξειδωτικό. Υπάρχει σε ποσότητα στα φρούτα και λαχανικά με κίτρινο ή πορτοκαλί χρώμα ή τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά όπως την πιπεριά, τα καρότα, την ντομάτα, το σπανάκι και το μπρόκολο.

Τα εναλλακτικά της φύσης

Αν και είναι σημαντικό να τρώμε μια ποικιλία υγιεινών τροφών από όλες τις ομάδες τροφίμων καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, προσθέτοντας στο διαιτολόγιό μας συγκεκριμένες τροφές που καταπολεμούν τη γρίπη όπως το γιαούρτι, το οποίο περιλαμβάνει προβιοτικά ένζυμα για την ενίσχυση του γαστρεντερικού συστήματος, το σκόρδο, το οποίο περιέχει την αλισίνη μια ουσία με αντιφλεγμονώδη δράση, τα ψάρια που είναι πλούσια σε ω-3 λιπαρά οξέα τα οποία είναι ανοσοδιεγερτικά (αφυπνίζουν το ανοσοποιητικό μας σύστημα), το τσάι το οποίο είναι πλούσιο σε κατεχίνες, οι οποίες εκτός από αντιοξειδωτική έχουν και αντιβακτηριακή δράση και το κρέας, που περιέχει ψευδάργυρο για την παραγωγή αντισωμάτων στον οργανισμό, μπορείτε να ενισχύσετε το ανοσοποιητικό σας σύστημα και να αποφύγετε κρυολογήματα.

Στο στρατόπεδο των βοτάνων που εμπλέκονται στη θωράκιση του ανοσοποιητικού συστήματος, την πρωτοκαθεδρία έχει σίγουρα η Εχινάκεια (Echinacea). Το φυτό των αστέρων του Χόλιγουντ, όπως συνηθίζεται να αποκαλείται, μοιάζει με μαργαρίτα και εμπεριέχει μια άκρως δραστική ουσία, την εχινακίνη που έχει ανακαλυφθεί ότι είναι αποτελεσματική σε στρεπτοκοκκικές και σταφυλοκοκκικές λοιμώξεις.

Πρόσφατη μελέτη έδειξε και την συνεργιστική δράση της Εχινάκεια με σκεύασμα σκόρδου στη μείωση της διάρκειας και της έντασης της συμπτωματολογίας του κοινού κρυολογήματος.    

Επαρκής ενυδάτωση

Σε καταστάσεις που απαιτείται ενίσχυση του ανοσοποιητικού βοηθούν πολύ οι σούπες και τα πολλά υγρά γιατί ενυδατώνουν τον οργανισμό βοηθώντας έτσι στην καλύτερη λειτουργία του. Η σωστή ποσότητα υγρών είναι επίσης σημαντική και σε καταστάσεις που ήδη έχει κάποιος νοσήσει από μια ίωση ενώ αν υπάρχει και πυρετός η επαρκής κατανάλωσή τους είναι απαραίτητη για τη διατήρηση της ισορροπίας των υγρών του σώματος.

Μείνετε μακριά τους

Εκτός όμως από τα στοιχεία που πρέπει να έχει η διατροφή μας για την πρόληψη του κρυολογήματος, υπάρχουν και κάποια άλλα που θα πρέπει να αποφεύγονται. Πρώτο και καλύτερο έρχεται το αλκοόλ, του οποίου η υπερβολική κατανάλωση είναι δυνατόν να αποδυναμώσει το ανοσοποιητικό σύστημα και να μειώσει την απορρόφηση σημαντικών θρεπτικών στοιχείων απαραίτητων για την αντιμετώπιση του κρυολογήματος. Δεν είναι όμως συγκεκριμένα ποιοτικά χαρακτηριστικά της διατροφής μας που θα πρέπει να δίνεται προσοχή αλλά και ορισμένα ποσοτικά. Συγκεκριμένα, η παχυσαρκία έχει συνδεθεί με μειωμένη παραγωγή αντισωμάτων και μειωμένη αντίσταση στα κρυολογήματα. Σε καμία περίπτωση όμως δε θα πρέπει να υποβάλλουμε τον οργανισμό μας σε εξαντλητικές δίαιτες που θα τον εξασθενήσουν και θα μας κάνουν ευάλωτους στην εμφάνιση οποιασδήποτε χειμερινής ίωσης.

Το προπονητικό πρόγραμμα στο πλευρό της υγείας

Όσον αφορά την άσκηση, προκειμένου να επιτευχθεί η βέλτιστη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος, πρέπει να προσδιορίζονται σωστά ο όγκος προπόνησης καθώς και οι περίοδοι αποκατάστασης, με βάση την ηλικία, το φύλο και τη φυσική κατάσταση του ασκούμενου. Καθώς αυξάνεται η ηλικία μειώνεται η ανοσοποίηση και οι αντιδράσεις του οργανισμού στην εισβολή παθογόνων οργανισμών. Παράλληλα, όσο πιο γυμνασμένος είναι ο ασκούμενος ή ο αθλητής έχει παρατηρηθεί οτι προστατεύεται ο ενδογενής αμυντικός μηχανισμός, μέσω προσαρμογών. Τέλος, έχει παρατηρηθεί, αν και απαιτεί περαιτέρω έρευνα, ότι οι γυναίκες χρειάζονται λιγότερη ξεκούραση ανα προπονητική μονάδα πιθανά λόγω της προστατευτικής δράσης των οιστρογόνων.    

Με λίγα λόγια

Συμπερασματικά θα λέγαμε ότι εάν καταναλώνει κάποιος 5-6 μερίδες φρούτων και λαχανικών καθημερινά, χρησιμοποιεί συχνά σκόρδο στο μαγείρεμα και διατηρεί ένα ιδανικό βάρος έχει πολλές πιθανότητες να αποφύγει όλες αυτές τις ενοχλητικές παρενέργειες του κρυολογήματος. Επιπλέον, η σωστή πρόσληψη υγρών συμβάλλει στη σωστή μεταφορά των θρεπτικών συστατικών, ώστε το σώμα να μπορεί να αγωνιστεί κατά του κρυολογήματος και της γρίπης. Τέλος, η σωστή άσκηση και η εξατομικευμένη προπονητική διαδικασία, συμβάλλουν στην επιπρόσθετη θωράκιση των αμυντικών μηχανισμών του οργανισμού.

Οι ξηροί καρποί αποτελούν μια ασφαλή διατροφική επιλογή για τους περισσότερους από εμάς. Το γεγονός ότι η συγκεκριμένη τροφή αποτελεί σημαντική πηγή φυτικών πρωτεϊνών – σε ποσοστό 10-15% της σύστασής τους – καθώς και μετάλλων, βιταμινών και αντιοξειδωτικών ουσιών την καθιστά ιδιαίτερα «πολύτιμη» για όσους αθλούνται και κατά συνέπεια και τους δρομείς.

Οι ξηροί καρποί περιέχουν φυτοστερόλες. Οι φυτοστερόλες, από χημικής άποψης, μοιάζουν πολύ με τη χοληστερόλη. Στο έντερο αποτρέπουν την απορρόφηση της χοληστερόλης και την είσοδο της στην κυκλοφορία του αίματος. Το σουσάμι, το σιτάρι, οι σπόροι ηλιοτροπίου (ηλιόσποροι), τα φιστίκια Αιγίνης (χαλεπιανά), τα φουντούκια, τα αμύγδαλα, τα καρύδια περιλαμβάνονται στους καρπούς που αποτρέπουν περισσότερο την απορρόφηση της χοληστερόλης από το έντερο. Τα λιγότερο παχυντικά, σε σχέση πάντα με την θρεπτική τους αξία, θεωρούνται τα αμύγδαλα. Επίσης, ως πλουσιότερα σε θρεπτικές ουσίες κρίνονται τα αμύγδαλα και τα καρύδια. Χρειάζεται, όμως, μεγάλη προσοχή στην κατανάλωση των ξηρών καρπών καθώς είναι πλούσιοι σε θερμίδες. Για αποφυγή λήψης περιττών κιλών, η προσθήκη ξηρών καρπών στη διατροφή πρέπει να συνοδεύεται από ανάλογη μείωση θερμίδων από άλλα τρόφιμα.

Φουντούκια

Τα φουντούκια είναι θρεπτικά, πλούσια σε πρωτεΐνες και ανόργανα στοιχεία. Τρώγονται κυρίως ψημένα και είναι από τους πολύ καλούς ξηρούς καρπούς. Χρησιμοποιούνται στη σοκολατοβιομηχανία, στη ζαχαροπλαστική και στην αρτοποιία όπου αλέθονται μαζί με σιτάρι για την παραγωγή ψωμιού.

Αμύγδαλα

Tα αμύγδαλα εκτός από νόστιμα είναι και θρεπτικά. Στο παρελθόν τα αμύγδαλα, αλλά και γενικότερα οι ξηροί καρποί, είχαν αποκτήσει κακή «φήμη» λόγω των υψηλών τους θερμίδων. Μετά από έρευνες έχει αποδειχθεί ότι το λίπος και οι θερμίδες τους μπορούν να είναι κέρδος για την υγεία μας. Τα αμύγδαλα είναι οι πιο θρεπτικοί ξηροί καρποί από όλους τους άλλους, διότι περιέχουνε 18% πρωτεΐνη. Σε πολλά κράτη, τα αμύγδαλα χρησιμοποιούνται για την ίαση από νευρικές και διατροφικές ανωμαλίες. Επίσης, τα αμύγδαλα περιέχουνε το θρεπτικό συστατικό phytosterol, το οποίο αποτελεί βοήθεια έναντι στον κίνδυνο για προσβολή από καρκίνο.

Η Αμερικάνικη Ένωση Καρδιοπαθειών πρόσφατα ανακοίνωσε το νέο της διαιτολόγιο, το οποίο δίνει έμφαση στο πόσο σημαντικό είναι να χρησιμοποιεί κανείς ένα υγειές διαιτολόγιο και στην αξία τον ακόρεστων λιπαρών στην πρόληψη των καρδιοπαθειών. Τα αμύγδαλα, εφόσον καταναλώνονται με μέτρο, είναι μια σπουδαία πηγή θρεπτικών ινών, βιταμίνης Ε και ακόρεστων λιπαρών.

Καρύδια

Τα καρύδια είναι πλούσια σε πολυακόρεστα λιπαρά οξέα. Η ευεργετική, για τις αρτηρίες, δράση τους, έχει σχέση με την εν λόγω ιδιότητα. Η ψηλή κατανάλωση ζωικών λιπών, διακόπτει την παραγωγή του νιτρικού οξέος από το ενδοθήλιο των αρτηριών. Το νιτρικό οξύ βοηθά στη διατήρηση της ευκαμψίας των αρτηριών. Τα καρύδια περιέχουν αργινίνη η οποία χρησιμοποιείται από τον ανθρώπινο οργανισμό για την παραγωγή νιτρικού οξέος.

Σπόροι ηλίανθου- Φιστίκια Αιγίνης

Οι ταπεινοί ηλιόσποροι βρέθηκαν να είναι ο καλύτερος σύμμαχός μας για τη μείωση των επιπέδων της κακής χοληστερόλης. Ειδικότερα, σε έρευνα που πραγματοποίησαν επιστήμονες της Αμερικανικής Χημικής Εταιρείας (American Chemical Society) διαπιστώθηκε ότι οι ηλιόσποροι και τα φιστίκια Αιγίνης περιέχουν τις υψηλότερες τιμές φυτικών στερολών. Οι φυτικές στερόλες είναι μια κατηγορία χημικών ενώσεων των φυτών οι οποίες μειώνουν τα επίπεδα της χοληστερόλης και βελτιώνουν την καρδιακή λειτουργία.    

Θρεπτική αξία μιας μερίδας (28γρ.) ξηρών Καρπών    

Θρεπτικό συστατικό	Μονάδα	Αμύγ- δαλα	Κάσιους	Φουντού- κια	Φιστίκια Πίνατς	Πεκάν	Κουκου- νάρι	Φιστίκι Κελυφ.	Καρυδό- ψιχα
Θερμίδες	kcal	160	160	180	170	200	160	160	190
Πρωτεΐνες	g*	6	4	4	7	3	7	6	4
Ολικά Λιπαρά	g	14	13	17	14	20	14	13	18
Κορεσμένα Λιπαρά	g	1	3	1.5	2	2	2	1.5	1.5
Μονοακόρεστα Λιπαρά	g	9	8	13	7	11.5	6	7	2.5
Πολυακόρεστα Λιπαρά	g	4	2	2.5	5	6.5	6	4	13
Λινολεϊκό οξύ (18:2)	g	4	2	2	5	6	6	4	11
Λινολενικό οξύ (18:3)	g	0	0	0	0	0.5	0	0	2.5
Χοληστερόλη	mg**	0	0	0	0	0	0	0	0
Υδατάνθρακες	g	6	9	5	6	4	4	8	4
Ίνες	g	3	1	3	2	3	1	3	2
Ασβέστιο	%DV****	6	0	4	2	2	0	4	2
Σίδηρος	%DV	6	10	8	4	4	15	6	4
Μαγνήσιο	%DV	20	20	10	10	8	15	8	10
Φώσφορος	%DV	15	15	8	10	8	15	15	10
Κάλλιο	%DV	6	4	6	6	4	4	8	4
Νάτριο	mg	ίχνη	5	0	0	0	1	ίχνη	ίχνη
Βιταμίνη E	%DV	35	0	20	10	6	4	6	4
Ολικές Φυτοστερόλες	mg	34	45	27	n/a	29	40	61	20

Πηγή: Θρεπτική Βάση Δεδομένων του USDA

*g = γραμμάρια

**mg = χιλιογραμμάρια

***mcg = μικρογραμμάρια

****%DV = %Καθημερινή Αξία

Ξηροί καρποί και γεύματα

Πρωϊνό: Βάλτε κομμένους ξηρούς καρπούς στο γιαούρτι, σε ζεστά ή κρύα δημητριακά προγεύματος ή σε τυρί κρέμα που θα αλείψετε στα ψωμάκια σας.

Σνακ: Οι ξηροί καρποί αποτελούν ιδανικό σνακ ανάμεσα στα γεύματα και έρευνες έχουν δείξει ότι μπορούν να σας κρατήσουν «χορτάτους». Για να ελέγχετε καλύτερα την μερίδα κατανάλωσης, χωρίστε τους αγαπημένους σας ξηρούς καρπούς σε μερίδες των 28 γρ. και φυλάξτε τους σε ξεχωριστά σακουλάκια.

Ζυμαρικά: Το κουκουνάρι πάντα αποτελούσε το μεγάλο μυστικό συστατικό μιας γευστικής σάλτσας πέστο.

Σούπες: Προσθέστε τριμμένους καρπούς στη σούπα για να ενισχύσετε τη γεύση και την υφή της.

Σαλάτες: Τα εστιατόρια συχνά σερβίρουν νόστιμες σαλάτες προσθέτοντας διάφορους ξηρούς καρπούς και φρούτα. Κάντε το ίδιο στο σπίτι προσθέτοντας ολόκληρους, κομμένους σε φέτες ή σε κύβους ξηρούς καρπούς στις αγαπημένες σας συνταγές για σαλάτες.

Ορεκτικά: Βάλτε πάνω σε οποιοδήποτε μαλακό τυρί φιστίκια για ένα απλό και εκλεπτυσμένο κέρασμα. Προσθέστε τους αγαπημένους σας ξηρούς καρπούς σε οποιαδήποτε πιατέλα με τυρί ή κράκερ ή απλά σερβίρετέ τους απευθείας.

Πρώτα πιάτα: Ρίξτε κομμένα ψημένα αμύγδαλα σε γαρίδες με τζίντζερ ή προσθέστε ψημένα κάσιους σε κινέζικα πιάτα ή στα αγαπημένα σας μαγειρευτά φαγητά. Μαγειρέψτε μοσχάρι με δαμάσκηνα ή σταφίδες, κοτόπουλο με αμύγδαλα. 

Επιδόρπια:

Οι ξηροί καρποί είναι υπέροχοι σε γλυκά όπως σε μπισκότα, κέικ και brownies, αλλά μπορούν κάλλιστα να μπουν σε παγωτά, παγωμένα γιαούρτια και παρφέ.  

Ότι τρώει κανείς μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την υγεία του. Ο Ιπποκράτης, αναγνωρίζοντας την αξία της διατροφής και τη δύναμη της τροφής να ενισχύει την υγεία, δήλωσε, ότι ο άνθρωπος θα πρέπει να έχει την τροφή του για φάρμακο και για φάρμακο την τροφή του. Τα τρόφιμα που τρώμε περιέχουν διάφορα θρεπτικά συστατικά για να συντηρήσουν τη ζωή, παρέχοντας ενέργεια, προάγοντας την ανάπτυξη και ρυθμίζοντας τις μεταβολικές διεργασίες. Ποιες είναι όμως οι σημαντικότερες οδηγίες που μπορεί κάποιος να ακολουθήσει προκειμένου να «τρώει σωστά;»

Διαβάστε τα δέκα βήματα που προτείνει η αθλητική διατροφολόγος, κλινική διαιτολόγος Ειρήνη Μπαμπαρούτση και φτιάξτε κι εσείς τη διατροφή σας!

1. Σωστό ξεκίνημα

Η σωστή διατροφή ξεκινά από το «πρωινό». Αυτό αποτελεί το σημαντικότερο γεύμα της ημέρας, διότι είναι η βάση της υγιεινής διατροφής. Γενικά, οι άνθρωποι οι οποίοι έχουν την τάση να καταναλώνουν πρωινό, έχουν μια πιο ισορροπημένη διατροφή, επιλέγουν τροφές με χαμηλότερο λίπος, έχουν χαμηλότερα επίπεδα χοληστερόλης στο αίμα και ελέγχουν καλύτερα το σωματικό τους βάρος. Διαθέτουν επίσης, πνευματική διαύγεια και έχουν περισσότερη ενέργεια για την άσκηση, αφού για παράδειγμα η πρόσληψη 400-500 θερμίδων από το πρωινό θα βοηθήσει στην αποθήκευση, άρα και στην προσφορά ενέργειας κατά τη διάρκεια της ημέρας.

2. Kρατήστε τις ισορροπίες

Καθημερινά, θα πρέπει να καταναλώνετε τρόφιμα από όλες τις ομάδες τροφίμων (σωστά κατανεμημένα κατά τη διάρκεια της ημέρας προκειμένου να καλύπτετε τις καθημερινές σας ανάγκες σε θρεπτικά συστατικά). Άλλωστε, μία μη ισορροπημένη διατροφή δεν εξαρτάται από την έλλειψη διαθεσιμότητας κατάλληλων τροφίμων, αλλά από την επιλογή τροφίμων που κάνετε εσείς. Oι ποσότητες που πρέπει να καταναλώνετε καθημερινά από τις ομάδες τροφών είναι: Από την ομάδα ψωμιού, δημητριακών, ρυζιού και ζυμαρικών (6-11 μερίδες, δηλαδή 2 φέτες ψωμί, 1 φλυτζάνι δημητριακά και 1 φλυτζάνι ρύζι) -Από την ομάδα λαχανικών (3-5 μερίδες, 1 μερίδα=1/2 φλυτζάνι) -Από την ομάδα φρούτων (2-4 μερίδες, 1 μερίδα=1/2 φρούτο) -Από την ομάδα γαλακτοκομικών 2-3 μερίδες) -Από την ομάδα κρέατος (150-250 γρ την ημέρα) -Από την ομάδα λιπών και ελαιών – γλυκά (με μέτρο) Ο ημερήσιος αριθμός μερίδων βασίζεται πάντα στις θερμιδικές ανάγκες του κάθε ατόμου.

3. Πείτε όχι στο λίπος

Είναι σημαντικό να επιλέγετε ένα διαιτολόγιο που να είναι χαμηλό σε λιπαρά, κορεσμένα λίπη και χοληστερόλη. Προκειμένου να το πετύχετε προσπαθήστε να τρώτε λιγότερο κρέας με υψηλή περιεκτικότητα σε λίπη, ενώ θα πρέπει να αποφεύγετε και τα αλλαντικά όπως το ζαμπόν, τα λουκάνικα και το μπέικον. Αφαιρέστε το υπερβολικό λίπος πριν μαγειρέψετε το κρέας. Τρώτε μόνο άπαχο κόκκινο κρέας και περισσότερο άσπρο κρέας, όπως γαλοπούλα και κοτόπουλο, τα οποία έχουν λιγότερο λίπος. Αφαιρέστε την πέτσα από τα πουλερικά και τρώτε περισσότερο ψάρι, όπως σαρδέλες, σολομό, τόνο και σκουμπρί, που είναι πλούσια σε ωμέγα-3 λιπαρά οξέα. Τρώτε μόνο 2-3 αυγά την εβδομάδα και λιγότερα γαλακτοκομικά που είναι πλούσια σε λιπαρά. Αλλάξτε το πλήρες γάλα με αποβουτυρωμένο ή ημιαποβουτυρωμένο και τρώτε λιγότερο βούτυρο ή φαγητά φτιαγμένα με αυγά και κορεσμένα λίπη.

4. Γευθείτε τη ποικιλία της φύσης

Επιλέξτε μια διατροφή με πολλά προϊόντα ολικής αλέσεως, όσπρια, φρούτα και λαχανικά και τροφές που είναι πλούσιες σε σύνθετους υδατάνθρακες και φυτικές ίνες. Τρώτε πολλά λαχανικά και δώστε έμφαση σε λαχανικά που είναι πλούσια σε β-καροτένιο και βιταμίνη –C (αντιοξειδωτικές βιταμίνες), όπως τα καρότα, τα ροδάκινα, τα κολοκύθια και οι γλυκοπατάτες. Τα φρούτα και τα λαχανικά με βαθύ κίτρινο και πορτοκαλί χρώμα, καθώς και τα φυλλώδη λαχανικά με βαθύ πράσινο είναι συνήθως καλές πηγές αυτών των βιταμινών. Επίσης, αυξήστε την πρόσληψή σας σε σταυρανθή λαχανικά, όπως το λάχανο, το μπρόκολο, το κουνουπίδι, τα λαχανάκια Βρυξελλών. Τα παραπάνω φρούτα και λαχανικά περιέχουν διάφορα φυτοχημικά, που φαίνεται ότι μπορεί να προστατεύουν έναντι διαφόρων μορφών καρκίνου.

5. Bάλτε το αλάτι στο ράφι

Επιλέξτε διατροφή μέτρια σε αλάτι και νάτριο. Περιορίστε την πρόσληψη νατρίου σε λιγότερο από 2400 mg καθημερινά, ποσότητα που ισοδυναμεί με 6 γρ. επιτραπέζιου αλατιού. Ξεφορτωθείτε την αλατιέρα σας. Ένα κουταλάκι αλατιού είναι περίπου 2 γρ. νατρίου. Το μέσο αλατισμένο γεύμα περιέχει περίπου 3 με 4 γρ. Βάζετε λιγότερο αλάτι στα τρόφιμά σας, κατά τη διάρκεια του μαγειρέματος αλλά και στο τραπέζι σας. Μειώστε την κατανάλωση πολύ αλατισμένων τροφίμων, όπως τα αλμυρά κουλουράκια, τα πατατάκια, τα διάφορα τουρσιά και άλλα σνακ. Τρώτε περισσότερα φρούτα και λαχανικά, που περιέχουν πολύ λίγο νάτριο. Τα φρούτα, φρέσκα και σε κονσέρβα έχουν λιγότερο από 8 mg νατρίου ανά μερίδα. Χρησιμοποιείστε φρέσκα μυρωδικά, μπαχαρικά που δεν περιέχουν νάτριο ή διαιτητικό αλάτι ως εναλλακτικά καρυκεύματα.

6. Όλα με μέτρο

Αν σας αρέσει να πίνετε αλκοολούχα ποτά, τότε να πίνετε με μέτρο. Έχει αποδειχθεί, ότι μικρή ως μέτρια καθημερινή κατανάλωση αλκοόλ και ιδιαίτερα κόκκινου κρασιού δεν προκαλεί προβλήματα υγείας σε υγιή ενήλικα άτομα. Μικρή ως μέτρια κατανάλωση ορίζεται ως η κατανάλωση ενός ποτού για κάθε 23 κιλά του σωματικού βάρους. Το ένα ποτό ορίζεται σαν ένα ποτήρι κρασί 100 ml.

7. Πολύτιμα μέταλλα Να προσλαμβάνετε επαρκή ποσότητα ασβεστίου και σιδήρου. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό για τις γυναίκες και τα παιδιά. Το αποβουτυρωμένο γάλα ή το γάλα με λίγα λιπαρά και άλλα γαλακτοκομικά προϊόντα με λιγοστά λιπαρά αποτελούν εξαίρετες πηγές ασβεστίου. Για παράδειγμα, ένα ποτήρι αποβουτυρωμένου γάλακτος παρέχει το 1/3 των καθημερινών αναγκών του οργανισμού σε ασβέστιο. Ορισμένα λαχανικά, όπως το μπρόκολο, είναι επίσης καλές πηγές ασβεστίου. Ο σίδηρος βρίσκεται σε καλή ποσότητα στις ομάδες του κρέατος, αλλά θα πρέπει να επιλέγεται άπαχο κρέας, ώστε να περιορίζεται η πρόσληψη λίπους.

8. Αντισταθείτε στις «γρήγορες» λύσεις

Περιορίστε την κατανάλωση τροφών από καταστήματα ταχυδιατροφής (fast food). Παρότι τα καταστήματα αυτά μπορεί να παρέχουν τρόφιμα καλής ποιότητας, πολλά από τα προϊόντα τους είναι πλούσια σε λίπη και αλάτι. Το τυπικό σάντουιτς από ένα τέτοιο κατάστημα περιέχει περίπου 50% των θερμίδων του σε μορφή λίπους. Συνετές επιλογές είναι το ψητό ψάρι, το κοτόπουλο χωρίς πέτσα στη σχάρα, το άπαχο κρέας, οι ψητές πατάτες και οι σαλάτες.

9. Kαταναλώστε «αγνές» τροφές

Τρώτε λιγότερα τρόφιμα με αμφισβητούμενα πρόσθετα. Η επικρατούσα άποψη είναι, ότι τα περισσότερα πρόσθετα που χρησιμοποιούνται στα επεξεργασμένα τρόφιμα είναι ασφαλή, αλλά αρκετοί επιστήμονες συστήνουν προσοχή σχετικά με πρόσθετα, όπως η ζαχαρίνη κα τα νιτρικά άλατα και ορισμένες χρωστικές τροφίμων, τα οποία μπορούν να προκαλέσουν αλλεργικές αντιδράσεις σε ορισμένα άτομα. Η κατανάλωση φρέσκων, φυσικών τροφών είναι ο καλύτερος τρόπος για να αποφεύγεται τα πρόσθετα.

10. Ένα μικρό βήμα για το δρομέα, ένα μεγάλο για την ανθρωπότητα!

Να είστε ρεαλιστές. Να κάνετε μικρές αλλαγές κάθε φορά στη διατροφή σας. Τα μικρά βήματα έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες επιτυχίας από ότι τα τεράστια άλματα. Μη φοβάστε να δοκιμάζετε καινούργια τρόφιμα. Διευρύνετε τα γούστα σας για να περιλαμβάνει μεγάλη ποικιλία τροφίμων η διατροφή σας. Να εξισορροπείτε το τι τρώτε με τη φυσική δραστηριότητα για διάστημα αρκετών ημερών. Δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας για ένα γεύμα ή μια μέρα. Να είστε λογικοί. Τρώτε από όλα τα φαγητά, αλλά μην το παρακάνετε και τέλος, γίνετε πιο ενεργητικοί. Αρχίστε να κινείστε καθώς μια εξαιρετικά ισορροπημένη διατροφή σε συνδυασμό με επαρκή σωματική άσκηση μπορεί να φέρει τα επιθυμητά αποτελέσματα.

Ο αγώνας τελείωσε και πλέον αυτό που θα πρέπει να σας ενδιαφέρει ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα, εκτός από το να απολαύσετε τις στιγμές, είναι να κάνετε τις σωστές κινήσεις ώστε να επανέλθει ο οργανισμός σας στην φυσιολογική του κατάσταση. Και φυσικά, η διατροφή θα πρέπει να είναι πάντα σε πρώτο πλάνο. Η Ειρήνη Μπαμπαρούτση μας συμβουλεύει γι’ αυτά που πρέπει να κάνουμε αλλά και για όσα πρέπει αποφύγουμε ξεκινώντας από τη στιγμή που περνάμε τη γραμμή του τερματισμού.

Αμέσως μετά τον αγώνα

Εν αρχή η ηρεμία

Αφού διασχίσετε τη γραμμή του τερματισμού, προσπαθήστε να βρείτε και να φορέσετε τα ρούχα σας. Είναι πιθανόν να κρυώσετε πολύ γρήγορα και ενώ δεν θα σας βοηθήσει στην αποκατάστασή σας, η ζεστασιά θα σας κάνει να αισθανθείτε πολύ καλύτερα.

Το «πρώτο» γεύμα

Στη συνέχεια θα πρέπει να προσπαθήσετε να βρείτε κάτι να φάτε. Φυσικά, οι διοργανωτές έχουν προνοήσει κι έτσι λίγο μετά τον τερματισμό προσφέρονται μπανάνες και αθλητικά ποτά, τα οποία σε καμία περίπτωση μην αφήσετε να πάνε… χαμένα.

Επιπλέον, μερικά ακόμα φρούτα και ψωμί αποτελούν καλές επιλογές σε περίπτωση που μπορείτε να τα βρείτε άμεσα. Για τους μαραθωνοδρόμους οι οποίοι δεν μπορούν να καταναλώσουν σύντομα κάποιο, έστω και μικρό, γεύμα καλό θα είναι να προσπαθήσουν να φάνε έστω και λίγο από κάποια από τις προαναφερθείσες τροφές.

Τα πρόσωπα της αποκατάστασης

Η αποκατάσταση είναι μία ιδιαίτερα σύνθετη διαδικασία και δεν περιλαμβάνει μόνο τον παράγοντα ενέργεια. Πιο συγκεκριμένα αφορά:

• Τον ανεφοδιασμό των μυών και των αποθεμάτων του μυϊκού και του ηπατικού γλυκογόνου.

• Την αποκατάσταση των υγρών και των ηλεκτρολυτών που χάνονται κατά την εφίδρωση.

• Τη δημιουργία νέων μυϊκών πρωτεϊνών, ερυθρών αιμοσφαιρίων και λοιπών πρωτεϊνικών ουσιών ως μέρος της διαδικασίας αποκατάστασης και προσαρμογής.

• Τον χειρισμό από την καταστολή του ανοσοποιητικού συστήματος.

Πολύ σημαντικό!

• Οι πρώτες 4-6 ώρες είναι οι πιο κρίσιμες για την αποκατάσταση.

• 15 λεπτά μετά τη λήξη του αγώνα πιείτε ένα ποτό υψηλό σε υδατάνθρακες

• 2 ώρες μετά καταναλώστε ένα σνακ υψηλό σε υδατάνθρακες με λίγη πρωτεΐνη

• 4 ώρες μετά καταναλώστε ένα γεύμα πλούσιο σε υδατάνθρακες με μέτρια ποσότητα πρωτεΐνης

• Επιλέξτε υδατάνθρακες υψηλού γλυκαιμικού δείκτη (πατάτες, δημητριακά κ.ά) για τη μέγιστη σύνθεση μυϊκού γλυκογόνου

• Καταναλώστε υγρά μέχρι τα ούρα σας να ξαναγίνουν ωχρά.

Ενυδάτωση

Η πλειοψηφία των αθλητών θα τελειώσει τον αγώνα με αφυδάτωση. Επιπλέον, οι έρευνες δείχνουν ότι πολλοί αθλητές δεν πίνουν επαρκείς ποσότητες υγρών για να αποκαταστήσουν την ισορροπία.

Οι δρομείς θα πρέπει να αποσκοπούν στην κατανάλωση 125-150% των εκτιμώμενων απωλειών σε υγρά μέσα στις πρώτες 4-6 ώρες μετά τον αγώνα.

Κι αυτό γιατί θα πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη τη συνεχιζόμενη απώλεια υγρών από το σώμα μέσω του ιδρώτα και των ούρων μετά το τέλος του αγώνα.

Προσοχή στο νάτριο

Η αναπλήρωση όμως των υγρών μόνο δεν αρκεί για την ενυδάτωση μετά τον αγώνα. Εάν δεν υπάρχει ταυτόχρονη αντικατάσταση ηλεκτρολυτών που χάνονται μέσω του ιδρώτα, ειδικότερα του νατρίου, η κατανάλωση μεγάλου όγκου υγρών απλά οδηγεί σε μεγάλες απώλειες ούρων. Η προσθήκη νατρίου, είτε με το ποτό ή με το φαγητό που καταναλώνεται, θα μειώσει τις απώλειες των ούρων και κατά συνέπεια θα ενισχύσει την ισορροπία υγρών κατά την περίοδο που ακολουθεί. Περαιτέρω, το νάτριο θα διατηρήσει τη δίψα και θα ενισχύσει τη διάθεση του δρομέα να καταναλώσει κι άλλα υγρά. Τα περισσότερα εμπορικά αθλητικά ποτά περιέχουν μεγάλες ποσότητες νατρίου (50-80 mmol/L) οπότε καλό θα ήταν να τα προτιμήσετε, επιλέξτε όμως και τρόφιμα που έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε νάτριο (γάλα, σέλινο κ.ά.).

Η γλυκόζη είναι το σημαντικότερο καύσιμο του οργανισμού μας για να παράγει ενέργεια και προέρχεται από τους υδατάνθρακες που λαμβάνουμε μέσω της διατροφής μας. Μπορούν, όμως, δύο τροφές με ίδια ποσότητα υδατανθράκων να αποδώσουν την ίδια ποσότητα γλυκόζης; Η Ειρήνη Μπαμπαρούτση μας εξηγεί την αξία του γλυκαιμικού δείκτη των τροφών και τον ρόλο που παίζει στην αθλητική απόδοση.

Ο γλυκαιμικός δείκτης ενός τροφίμου δείχνει το πόσο ψηλά και το πόσο γρήγορα ανεβαίνουν τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα μετά την κατανάλωσή του και πόσο γρήγορα το σώμα αντιδρά μειώνοντας τη γλυκόζη του αίματος έως τα κανονικά επίπεδα.

Η μεταβολή της γλυκόζης στο αίμα μετά την κατανάλωση κάποιου τροφίμου εξαρτάται από:

• Την πεπτικότητα του αμύλου στο φαγητό.

• Τις αντιδράσεις του αμύλου με την πρωτεΐνη στα τρόφιμα.

• Τις ποσότητες και το είδος του λίπους, των σακχάρων και των φυτικών ινών στο τρόφιμο.

• Την παρουσία άλλων συστατικών όπως μόρια που προσδένονται στο άμυλο.

• Την μορφή του τροφίμου (ξηρό, κρεμώδες ή υγρό, χοντρο- ή λεπτοκομμένο, πόσο καλά μαγειρεμένο και ούτω καθ’ εξής).

• Τον συνδυασμό των τροφίμων που καταναλώνονται τη δεδομένη στιγμή.

Τα τρόφιμα μπορούν να κατηγοριοποιηθούν από τον γλυκαιμικό τους δείκτη είτε ως χαμηλού, μέτριου ή υψηλού γλυκαιμικού δείκτη. Τροφές υψηλού γλυκαιμικού δείκτη απορροφώνται γρήγορα από το έντερο και αυξάνουν γρήγορα τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα, ενώ τρόφιμα με χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη απορροφώνται αργά και έχουν μέτρια επίδραση στην παραπάνω διαδικασία. Μερικά από τα υψηλά επεξεργασμένα τρόφιμα με χαμηλά ή καθόλου λιπαρά (π.χ. άπαχα μπισκότα και κέικ) τείνουν να έχουν υψηλό γλυκαιμικό δείκτη λόγω της προσθήκης απλών σακχάρων όταν το λίπος έχει αφαιρεθεί.

Αντίστοιχα, ελάχιστα επεξεργασμένα τρόφιμα υψηλής περιεκτικότητας σε φυτικές ίνες, με λίγο λίπος (π.χ. μία φέτα ψωμιού πολύσπορο με φυστικοβούτυρο) τείνουν να έχουν χαμηλότερο γλυκαιμικό δείκτη.    

Πώς λειτουργεί ο γλυκαιμικός δείκτης;

Ο γλυκαιμικός δείκτης (Γ.Δ.) μετρά την επίδραση μεμονωμένων τροφίμων στα επίπεδα σακχάρου του αίματος. Η γλυκόζη έχει Γ.Δ. 100 και όλα τα υπόλοιπα τρόφιμα κατατάσσονται κάτω από αυτή ανάλογα με τη δυνατότητά τους να ανεβάζουν τα επίπεδα της γλυκόζης στο αίμα. Ο χαμηλός γλυκαιμικός δείκτης αφορά τρόφιμα πλούσιας περιεκτικότητας σε φυτικές ίνες και όχι υπερβολικά επεξεργασμένα.

Ομάδες τροφίμων με χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη:

• Φρούτα

• Λαχανικά

• Δημητριακά ολικής αλέσεως

• Όσπρια

Από την άλλη, υδατάνθρακες υψηλού γλυκαιμικού δείκτη είναι εκείνοι που υπάρχουν σε υψηλά επεξεργασμένα τρόφιμα (λευκά σιτηρά, γλυκά ποτά και γλυκά).

Τρόφιμα υψηλού γλυκαιμικού δείκτη:

• Λευκό ψωμί

• Ζυμαρικά

• Ρύζι

• Δημητριακά χαμηλής περιεκτικότητας σε φυτικές ίνες

• Αρτοποιήματα

• Κουλούρια με μέλι

• Κράκερς

• Σταφίδες

• Μπανάνες

Γιατί οι πληροφορίες για τον γλυκαιμικό δείκτη είναι χρήσιμες;

Ο χειρισμός του γλυκαιμικού δείκτη των γευμάτων μπορεί να είναι χρήσιμος στην αθλητική διατροφή για τη βελτίωση της διαθεσιμότητας των υδατανθράκων κατά την άσκηση. Αυτό είναι ιδιαίτερα χρήσιμο για αθλήματα ή δραστηριότητες που περιλαμβάνουν παρατεταμένη και μέτριας έντασης άσκηση. Αν και ειδικές συστάσεις για τον γλυκαιμικό δείκτη για τις επιλογές των υδατανθράκων πριν, κατά τη διάρκεια και μετά την άσκηση έχουν γίνει μέρος των διατροφικών συμβουλών και των κατευθυντήριων γραμμών, περαιτέρω διερεύνηση των στοιχείων είναι αναγκαία.

Πρόσληψη υδατανθράκων πριν την άσκηση

Η κατανάλωση ενός γεύματος ή σνακ υψηλής περιεκτικότητας σε υδατάνθρακα περίπου τέσσερις ώρες πριν από την άσκηση βελτιώνει την αντοχή ή την απόδοση κατά τη διάρκεια παρατεταμένης, μέτριας έντασης άσκησης. Αυτό βοηθά στην παροχή πρόσθετων υδατανθράκων για καύσιμο μεταγενέστερα συμπληρώνοντας το ήπαρ και τα αποθέματα μυϊκού γλυκογόνου ή απελευθερώνοντας σταδιακά υδατάνθρακες από το έντερο κατά τη διάρκεια της δραστηριότητας. Ωστόσο, ένα πιθανό μειονέκτημα πρόσληψης υδατανθράκων πριν από την άσκηση είναι ότι η αύξηση επιπέδων ινσουλίνης στο αίμα καταστέλλει τη χρήση του λίπους για την παραγωγή ενέργειας. Αυτό κάνει τον μυ να βασίζεται περισσότερο στον υδατάνθρακα για καύσιμα, τυπικά προκαλώντας πτώση των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα κατά τη διάρκεια των πρώτων 30 λεπτών της άσκησης. Μπορεί επίσης να προκαλέσει την πιο γρήγορη χρήση του γλυκογόνου. Ευτυχώς, στις περισσότερες περιπτώσεις, αυτή η μείωση της γλυκόζης στο αίμα είναι αυτο-ιάσιμη και χωρίς παρενέργειες.

Η συντριπτική πλειοψηφία των μελετών δείχνει ότι η κατανάλωση υδατανθράκων πριν από την άσκηση έχει θετική (ή ουδέτερη) επίδραση στην απόδοση.

Ωστόσο, ένα μικρό ποσοστό αθλητών ή ασκούμενων φαίνεται να είναι ευαίσθητοι στο αποτέλεσμα, πάσχοντας από σοβαρή ή πρόωρη κόπωση. Αυτό είναι πιο πιθανό όταν ο υδατάνθρακας καταναλώνεται μία ώρα πριν την άσκηση.

Αυτές οι ανησυχίες οδήγησαν σε πειράματα για γεύματα πριν την άσκηση με υδατάνθρακες χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη.

Μια πρώιμη μελέτη έδειξε ότι ένα γεύμα με χαμηλό γλυκαιμικό φάνηκε να έχει μικρότερη επίπτωση επί της γλυκόζης και στις συγκεντρώσεις ελεύθερων λιπαρών οξέων κατά τη διάρκεια της άσκησης συγκριτικά με γεύμα υψηλού γλυκαιμικού δείκτη ίσης περιεκτικότητας σε υδατάνθρακα. Το πιο σημαντικό είναι ότι το γεύμα χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη φάνηκε να διατηρεί τη διαθεσιμότητα των υδατανθράκων και να αυξάνει την αντοχή των δρομέων σε άσκηση μέτριας έντασης. Τα αποτελέσματα της μελέτης αυτής έχουν τύχει ευρείας αποδοχής. Ωστόσο, οι μελέτες παρακολούθησης δεν δείχνουν πάντα οφέλη από την επιλογή γευμάτων με χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη προ άσκησης, ειδικά όταν το πρωτόκολλο της έρευνας αφορά σε καταγραφή επιδόσεων στα χρονικά πλαίσια μιας δοκιμής και όχι αποτέλεσμα που αφορά στον χρόνο μέχρι την εξάντληση.

… μετά την άσκηση

Η μετά την άσκηση αποκατάσταση των αποθεμάτων μυϊκού γλυκογόνου είναι μια μεγάλη πρόκληση για τους αθλητές με απαιτητικό πρόγραμμα προπονήσεων και αγώνων. Δεδομένου ότι η αποθήκευση γλυκογόνου επηρεάζεται τόσο από την ινσουλίνη όσο και από την ταχεία παροχή γλυκόζης στο αίμα, έχει προταθεί ότι οι τροφές υψηλού γλυκαιμικού δείκτη μπορεί να αυξήσουν την αποκατάσταση του μυϊκού γλυκογόνου μετά από αυτήν. Παρά το γεγονός ότι λίγες μελέτες έχουν διερευνήσει την ιδέα αυτή διεξοδικά, τα στοιχεία δείχνουν ότι οι επιλογές υδατανθράκων με υψηλό γλυκαιμικό δείκτη οδηγούν σε γρηγορότερη αποκατάσταση μυϊκού γλυκογόνου συγκριτικά με τις τροφές χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη. Δεν έχει, ωστόσο, επιβεβαιωθεί εάν αυτό το αποτέλεσμα οφείλεται σε υψηλότερες αποκρίσεις γλυκόζης και ινσουλίνης.

Σύνοψη και πρακτικές συστάσεις

Ο γλυκαιμικός δείκτης έχει ήδη ενσωματωθεί από ορισμένους ειδικούς σε διατροφικές συμβουλές για τους αθλητές. Ωστόσο, θα πρέπει να δοθεί η δέουσα προσοχή πριν προβεί κανείς σε συστάσεις:

1. Οι περισσότεροι μπορεί να επωφεληθούν από την επιλογή ενός γεύματος με χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη προ άσκησης. Αυτό περιλαμβάνει αθλητές που εμφανίζουν υπερβολική και επιζήμια αντίδραση στην πρόσληψη τροφίμων πλούσιας περιεκτικότητας σε υδατάνθρακες πριν την άσκηση ή τον αγώνα και γι’ αυτό τα γεύματα πλούσιας περιεκτικότητας σε υδατάνθρακες με χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη μπορεί να βελτιώσουν την απόδοση με την καλύτερη διατήρηση της διαθεσιμότητας των υδατανθράκων καθ’ όλη τη διάρκεια του γεγονότος.

2. Η πρόσληψη υδατανθράκων κατά τη διάρκεια της άσκησης ελαχιστοποιεί τη μεταβολική επίδραση του γεύματος προ άσκησης.

3. Σε αθλήματα ή δραστηριότητες αντοχής, καταναλώστε υδατάνθρακες τακτικά κατά τη διάρκεια του γεγονότος, με στόχο 30-60 γρ./ώρα. Επιλέξτε υδατάνθρακες με μέτριο έως υψηλό γλυκαιμικό δείκτη (τα περισσότερα αθλητικά ποτά και σνακ ταιριάζουν σε αυτή την περιγραφή). Πειραματιστείτε κατά την προπόνηση για να τελειοποιήσετε την τακτική σας.

4. Αυξήστε τον ανεφοδιασμό σας μετά την άσκηση ή τη φόρτωση υδατανθράκων καταναλώνοντας επαρκείς ποσότητες υδατανθράκων (1 γρ./κιλό σωματ. βάρους αμέσως μετά την άσκηση και συνολικά 7-10 γρ. υδατάνθρακες ανά κιλό σωματικού βάρους ανά ημέρα).

Ενώ τρόφιμα πλούσια σε υδατάνθρακες με χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη μπορεί να συμβάλλουν στην συνολική πρόσληψη υδατανθράκων, είναι λογικό να επικεντρωθείτε σε τρόφιμα πλούσιας περιεκτικότητας σε υδατάνθρακες με μέτριο ή υψηλό γλυκαιμικό δείκτη.

Το μέλι συγκαταλέγεται στις τροφές που συγκεντρώνουν ιδιαίτερο επιστημονικό ενδιαφέρον, κυρίως λόγω των θρεπτικών συστατικών του. Είναι μια φυσική γλυκαντική τροφή που εκτός από «γευστικά» οφέλη που προσφέρει, παρουσιάζει και έντονη αντιοξειδωτική, αντιμοκροβιακή αλλά και κυτταροπροστατευτική δράση.

Ένας αληθινός θησαυρός υγείας και δύναμης

H αξία του μελιού έχει εκτιμηθεί από τα πανάρχαια χρόνια:

• Στους αιγυπτιακούς πάπυρους, πριν από 3.500 χρόνια, αναφέρεται ως θεραπευτικό μέσο.

• Στο βιβλίο της ζωής των αρχαίων Ινδών αναφέρεται ότι η ζωή παρατείνεται όταν στην καθημερινή τροφή υπάρχει το γάλα και το μέλι.

• Το νέκταρ, όπως αναφέρεται στην Ελληνική Μυθολογία, αποτελούσε την τροφή των αθανάτων Ολύμπιων Θεών. Με μέλι ανατράφηκε ο Δίας από τη νύμφη Μέλισσα.

• Ο Ιπποκράτης συνιστούσε το μέλι για τη θεραπεία πολλών ασθενειών. Το ίδιο και ο Αριστοτέλης που πίστευε ότι το μέλι παρατείνει τη ζωή.

• Οι Αιγύπτιοι προσέφεραν στους θεούς τους κηρήθρες με μέλι ως πολύτιμο δώρο αφοσίωσης και εξευμενισμού.

Τι προσφέρει;

Η θρεπτική αξία του μελιού είναι ιδιαίτερα υψηλή. Τα συστατικά που περιέχει συμμετέχουν με θετικό τρόπο σε πολλές διεργασίες του οργανισμού. Πιο συγκεκριμένα:

• Τα σάκχαρα του μελιού είναι απλά και απορροφώνται αμέσως. Γι΄ αυτό και το μέλι αποτελεί μια γρήγορη πηγή ενέργειας για τον οργανισμό και ιδιαίτερα για τους αθλητές, τα παιδιά, τις εγκύους, τους αρρώστους αλλά και για κάθε ταλαιπωρημένο οργανισμό.

• Περιέχει ανόργανα στοιχεία γνωστά σαν ιχνοστοιχεία, τα οποία παίζουν σπουδαίο ρόλο στο μεταβολισμό και στη θρέψη. Αυτά, εκτός από συστατικά του σκελετού και των κυττάρων, συμμετέχουν και σε διάφορα ενζυμικά συστήματα αλλά ρυθμίζουν και την οξύτητα του στομάχου. Παρόλο που η συγκέντρωση των βιταμινών που έχει το μέλι δεν είναι αρκετή για να καλύψει τις ημερήσιες ανάγκες του ανθρώπινου οργανισμού, παίζουν σημαντικό ρόλο για την απορρόφηση των ζαχάρων.

• Έχει σημαντική τονωτική δράση, αυξάνει το ρυθμό λειτουργίας της καρδιάς, βοηθά σε περίπτωση προβλήματος έλκους στο στομάχι και γενικά συμβάλλει στην καλή λειτουργία του ανθρώπινου οργανισμού. Ακόμα, βοηθάει στη γρηγορότερη αποκατάσταση της υγείας σε περιπτώσεις αναιμίας λόγω του σιδήρου που περιέχει.

• Βοηθά σημαντικά στον ταχύτερο μεταβολισμό του οινοπνεύματος, με αποτέλεσμα να απαλλάσσεται κανείς γρηγορότερα από την κατάσταση μέθης.

• Έχει υψηλή περιεκτικότητα σε χολίνη που βοηθά ιδιαίτερα άτομα που λόγω της καθιστικής εργασίας υποφέρουν από δυσκοιλιότητα.

• Εκτός από την αντιμικροβιακή του δράση, εμποδίζει την ανάπτυξη των βακτηρίων και άλλων παθογόνων οργανισμών. Επίσης είναι χρήσιμο για την επούλωση και τον καθαρισμό ή την απολύμανση πληγών λόγω της αντισηπτικών του ιδιοτήτων.

Παχαίνει το μέλι;

Μία από τις πιο συχνές ερωτήσεις που δεχόμαστε εμείς οι διαιτολόγοι είναι αν το μέλι μπορεί να ενταχθεί σε ένα πρόγραμμα απώλειας βάρους. Απερίφραστα απαντούμε ναι. Το μέλι αποδίδει περίπου 4 θερμίδες (kcal) ανά γραμμάριο, πολύ λιγότερες δηλαδή από κάποιο άλλο λιπαρό γλυκό όπως για παράδειγμα η σοκολάτα, η οποία αποδίδει περίπου 9 θερμίδες ανά γραμμάριο του λίπους που περιέχει. Συνεπώς, θα ήταν συστηνόμενη λύση η αντικατάσταση λιπαρών σνακς στο διαιτολόγιό μας (κρουασάν, σοκολάτες κλπ.) με ένα γιαούρτι με μέλι για παράδειγμα. Έτσι, και λιγότερες θερμίδες παίρνουμε και εφοδιάζουμε τον οργανισμό μας με πολύτιμα θρεπτικά συστατικά αλλά και ικανοποιούμε το αίσθημα της ευχαρίστησης που αποζητούμε από ένα τρόφιμο. Η τελική σύσταση του ώριμου πλέον μελιού που απολαμβάνουμε εμείς, εξαρτάται τόσο από το λουλούδι που μάζεψε η μέλισσα το νέκταρ (θυμάρι, πεύκο, έλατο), όσο και από τον τρόπο που εξάγεται από την κηρήθρα (με φυγοκέντρηση, με πίεση κ.ά.). Μια τυπική όμως ανάλυση δίνει: Γλυκόζη 34%, φρουκτόζη 41%, σακχαρόζη 2,4%, νερό 18,3% και άλλα πολύτιμα θρεπτικά συστατικά όπως σίδηρος, ασβέστιο, ψευδάργυρος, βιταμίνες του συμπλέγματος Β κ.ά.

Είδη μελιού

Υπάρχουν δύο μεγάλες κατηγορίες μελιού. Το ανθόμελο, που παράγεται από το νέκταρ των λουλουδιών και το μέλι των μελιτωμάτων που παράγεται από το χυμό του πεύκου, της ελάτης και άλλων δασικών φυτών. Το ανθόμελο όταν έχει συγκεκριμένα χαρακτηριστικά λαμβάνει την ονομασία του φυτού από το οποίο προέρχεται. Έτσι, έχουμε μέλι Θυμαριού, Πορτοκαλιάς, Ηλιανθού, Ερείκης, Καστανιάς, Βαμβακιού, Πολύκομβου κ.α. Το ίδιο συμβαίνει και με το μέλι μελιτωμάτων με κύριες κατηγορίες το μέλι Πεύκου και Ελάτου. Κάθε κατηγορία έχει τις εξής ιδιομορφίες που την κάνει να ξεχωρίζει απ’ όλες τις άλλες:

• Θυμαρίσιο: έντονα αρωματικό μέλι, εξαιρετικά ευχάριστο στη γεύση με ανοιχτόχρωμη λαμπερή εμφάνιση κατατάσσεται στις καλύτερες ποιότητες μελιού που υπάρχουν. Κρυσταλλώνει σε διάστημα 6 με 18 μήνες από την παραγωγή του.

• Πορτοκαλιάς: έχει υπέροχο άρωμα και εξαιρετική γεύση. Κρυσταλλώνει πολύ σύντομα, μέσα σε ένα με δύο μήνες. Είναι έντονα ανοιχτόχρωμο, μετατρέπεται σε λευκό μετά τη κρυστάλλωσή του.

• Πευκόμελο: Το 65% περίπου της συνολικής παραγωγής μελιού στην Ελλάδα είναι πευκόμελο. Δεν είναι ιδιαίτερα γλυκό, είναι πλουσιότερο από το ανθόμελο σε ιχνοστοιχεία πρωτεΐνες και αμινοξέα και έχει λιγότερες θερμίδες. Είναι από τις κατηγορίες μελιού που δεν κρυσταλλώνουν.

Κρυστάλλωση και ποιότητα

Η κρυστάλλωση είναι φυσικό φαινόμενο που δεν προξενεί καμία αλλαγή στη θρεπτική και βιολογική ιδιότητα του μελιού. Σχετίζεται με τη φυτική προέλευση του μελιού και επηρεάζεται από τη χημική του σύνθεση. Οι παράγοντες που παίζουν σημαντικό ρόλο στην ταχύτητα της κρυστάλλωσης είναι η συγκέντρωση γλυκόζης και του νερού, η σχέση φρουκτόζης-γλυκόζης, η σχέση γλυκόζης-νερού, η περιεκτικότητα του δείγματος σε γύρη, η παρουσία του ζαχάρου μελιζιτόζη κ.ά. Ένα κρυσταλλωμένο μέλι δεν είναι ούτε χαλασμένο ούτε νοθευμένο. Το κρυσταλλωμένο μέλι ρευστοποιείται εύκολα σε μπεν-μαρί, χωρίς να χάσει καμία από τις βιολογικές και θρεπτικές του ιδιότητες.

Χρώμα

Το χρώμα είναι χαρακτηριστικό της προέλευσης του μελιού. Τα σκοτεινόχρωμα μέλια είναι πλούσια σε ιχνοστοιχεία (κάλιο μαγνήσιο, φώσφορο, σίδηρο, νάτριο, κλπ) και συνεπώς έχουν μεγαλύτερη θρεπτική αξία. Τα ανοιχτόχρωμα έχουν ωραίο άρωμα και γεύση.

Νοθεία και μέλι

Το μέλι είναι από τα ελάχιστα τρόφιμα που δε νοθεύονται. Αναμιγνύεται δύσκολα με νερό γλυκόζη ή άλλη γλυκαντική ουσία. Περιπτώσεις νοθείας του ελληνικού μελιού είναι πολύ σπάνιες.

Ο επιμένων ελληνικά

Το ελληνικό μέλι ποιοτικά είναι καλύτερο από το εισαγόμενο για τους εξής λόγους:

1. Το εισαγόμενο μέλι είναι «νερουλό» έχει, δηλαδή, μεγαλύτερα ποσοστά υγρασίας. Όσο μεγαλύτερο ποσοστό υγρασίας έχει τόσο περισσότερο κινδυνεύει να αλλοιωθεί.

2. Τα εισαγόμενα μπαίνουν στην Ελλάδα φθηνά (1-2 ευρώ το κιλό και πουλιούνται ακριβά 5-10 ευρώ το κιλό) με αποτέλεσμα να κερδοσκοπούν κάποιοι σε βάρος του Έλληνα καταναλωτή.

3. Η τεχνολογία σχετικά με την επεξεργασία του μελιού στην Ελλάδα δεν είναι ιδιαίτερα προηγμένη, με αποτέλεσμα το ελληνικό μέλι να δέχεται την ελάχιστη τυποποίηση και επεξεργασία. Αντίθετα το εισαγόμενο μέλι είναι προϊόν τυποποίησης και προχωρημένης επεξεργασίας (αφαίρεση γύρης, υπερβολικό ζέσταμα, χαρμάνια για να μην κρυσταλλώνει, αλλαγή του χρώματος κ.ά.)

4. Η γεύση των ελληνικών μελιών είναι ανώτερη εκείνης των εισαγόμενων.

Συσκευασία

Η γυάλινη συσκευασία είναι η καλύτερη, γιατί το γυαλί είναι ουδέτερο υλικό και δεν αντιδρά με το μέλι ώστε να αλλοιώσει την ποιότητά του. Παράλληλα, ο καταναλωτής βλέπει τι αγοράζει (χρώμα, ρευστότητα, κρυστάλλωση, καθαρότητα). Η μεταλλική συσκευασία βοηθάει περισσότερο στη διατήρηση της βιολογικής αξίας του μελιού, γιατί δεν επηρεάζεται σημαντικά η βακτηριοστατική δράση του μελιού. Τα πλαστικά βάζα που δεν αναγράφουν την ένδειξη «για τρόφιμα» είναι ακατάλληλα και πρέπει να αποφεύγονται. Συμπερασματικά, το μέλι αποτελεί ένα τρόφιμο που θα έπρεπε να κατέχει εξέχουσα θέση στο διαιτολόγιο μας. Το γεγονός ότι τα Ελληνικά μέλια υπερέχουν ποιοτικά ως προς τα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά τους από τα μέλια άλλων χωρών, θα πρέπει να μας ενεργοποιεί περισσότερο όσον αφορά την ενημέρωση από τις ετικέτες. Να τις διαβάζουμε προσεκτικά και να επιδιώκουμε τυποποιημένο μέλι ελληνικής προέλευσης. 

Γευστική πρόταση

Το μέλι εκτός από ωμό μπορεί να καταναλωθεί και ως συστατικό κάποιου γλυκού. Σας προτείνουμε λοιπόν ένα γευστικό και κυρίως υγιεινό συνδυασμό.

Μήλα ψημένα με μέλι

Τα μήλα ταιριάζουν με το μέλι, τόσο στις λέξεις, όσο και στην πράξη.

1. Κόβουμε τα μήλα στη μέση.

2. Σχηματίζουμε ένα κενό στη μέση κάθε μισού μήλου, από όπου αφαιρούμε τα κουκούτσια και λίγη από την ψίχα τους.

3. Γεμίζουμε τα κενά με μια κουταλιά μέλι.

4. Ρίχνουμε μπόλικη κανέλα στο υπόλοιπο.

5. Ενώνουμε ξανά τα μήλα με την απλή αυτή γέμιση, τυλίγοντας τα σφιχτά με αλουμινόχαρτο και τα ψήνουμε στο φούρνο.

6. Σημαντικό είναι να τυλίξουμε καλά τα μήλα και να τα σταθεροποιήσουμε.

Tα φρούτα είναι μια ομάδα τροφίμων με υπέροχη γεύση και πλήθος θρεπτικών συστατικών τα οποία συμβάλ­λουν στη σωστή λειτουργία του οργανισμού και στη διαφύλαξη της υγείας μας.

Πέρα όμως από τις επιλογές που μπορεί να κάνει κάποιος με βάση τις γευστικές του προτιμήσεις, τα φρούτα μπορούν να καλύψουν ένα ευρύ φάσμα από συγκεκριμένες ανάγκες του οργανισμού μας, από αυτές που αφο­ρούν όλους τους ανθρώπους (όπως χαλάρωση, αποτοξίνωση κ. ά.) έως και τις πιο ουσιώδεις για τους αθλού­μενους (όπως ενυδάτωση, ενέργεια ή αποκατάσταση).

Πώς θα επιλέξετε όμως ποιο είναι το καταλληλότερο για κάθε περίπτωση; Για να σας βγάλουμε από τη διαδικασία της αναζήτησης σας παρουσιάζουμε τις εννέα σημαντικότερες ανάγκες κάθε δρομέα καθώς και τα φρούτα εκείνα που είναι τα καταλληλότε­ρα και πιο αποτελεσματικά για να καλύψετε αυ­τές αλλά και πολλές άλλες επιπλέον. Το μόνο που θα πρέπει να κάνετε εσείς είναι ένα μικρό «τρεξιματάκι» ως τον πάγκο του μανάβη ή την λαϊκή αγορά της γειτονιάς σας.

Ενυδάτωση

Το καρπούζι λόγω της μεγάλης του περιεκτικό­τητας σε νερό (90%) κερδίζει επάξια το ρόλο του φρούτου που χαρίζει τη μεγαλύτερη ενυδάτωση. Είναι αδιαμφισβήτητα το φρούτο του καλοκαιριού που μας προσφέρει γλυκιά και δροσερή γεύση και μπορεί να καταναλωθεί τόσο ως σνακ όσο και ως ελαφρύτερο γεύμα. Το καρπούζι είναι πλού­σιο σε αντιοξειδωτικές ουσίες που ονομάζονται καροτενοειδή, και κυρίως σε ένα καροτενοειδές που ονομάζεται λυκοπένιο, το οποίο συναντάμε και στις ντομάτες, ενώ μαζί με το αβοκάντο είναι τα φρούτα που βοηθούν στην αύξηση της σεξου­αλικότητας. Ακόμα περιέχει κιτρουλίνη η οποία μετατρέπεται σε αργινίνη, ένα αμινοξύ σημαντι­κό για τα χαλάρωση και τη διαστολή αιμοφόρων αγγείων (βελτίωση αιματική ροής).

Ενέργεια

Η μπανάνα λόγω της υψηλής περιεκτικότητάς της σε υδατάνθρακες και της υψηλής θερμιδικής της αξίας (90 – 130 kcal) σε σχέση με τα υπόλοι­πα φρούτα είναι το ιδανικό φρούτο για παροχή ενέργειας ειδικά σε ασκούμενους, όπου η συνο­λική πρόσληψη θερμίδων είναι υψηλή. Ωστόσο, η μπανάνα είναι εξαιρετική πηγή πολλών βιταμι­νών και μετάλλων (π.χ. μαγνήσιο), ενώ η γλυκιά της γεύση και ο κορεσμός που προκαλεί, λόγω των φυτικών ινών, την καθιστούν ένα ποιοτικό σνακ σε σχέση με οποιοδήποτε επεξεργασμένο τρόφιμο ή γλύκισμα.    

Τόνωση

Το μήλο είναι πλούσιο σε βιταμίνες, μέταλλα, ιχνοστοιχεία και φυτικές ίνες. Περιέχει ασβέστιο, φώσφορο, σίδηρο, κάλιο, βιταμίνη C, βιταμίνη A, φυλλικό οξύ, βιοτίνη και μηλικό οξύ για την λήψη των οποίων, όμως, πρέπει να καταναλώνε­ται με τη φλούδα, αφού προηγουμένως έχει πλυ­θεί πολύ καλά. Το μήλο τονώνει τον οργανισμό και έχει εξαιρετικές θεραπευτικές ιδιότητες. Συ­γκεκριμένα, ένα μέτριο μήλο περιέχει μεταλλικά στοιχεία τα οποία ενισχύουν τα οστά και προστα­τεύουν από την οστεοπόρωση. Επίσης, βοηθά στη μείωση της «κακής» χοληστερίνης (LDL) και στην καλύτερη λειτουργία της καρδιάς, ενι­σχύει το ανοσοποιητικό σύστημα και βοηθά στην πέψη, διεγείροντας την πεπτική λειτουργία. Οι φυτικές ίνες που περιέχει βοηθούν στη ρύθμιση του σακχάρου στο αίμα, γι’ αυτό και κάνει καλό και σε όσους πάσχουν από διαβήτη. Επιπρόσθε­τα, προστατεύει από τη νόσο Aλτσχάιμερ, καθώς επίσης λόγω των ισχυρών αντιοξειδωτικών που περιέχει, έχει αντικαρκινική δράση.

Ενίσχυση ανοσοποιητικού

Κοντινά «ξαδερφάκια» της φράουλας, τα βατό­μουρα όσο μικρά και αν φαίνονται, άλλο τόσο θαυματουργά είναι! Πιο συγκεκριμένα, η δρά­ση των βατόμουρων συνίσταται στη μείωση του αντιοξειδωτικού στρες, που προκαλεί βλάβες στο DNA, αλλά και στην αύξηση του ενζύμου GSTpi, που αποτοξινώνει τα καρκινογόνα συστα­τικά. Επίσης, ενισχύουν το ανοσοποιητικό σύστη­μα και έχουν ήπια «αντιβιοτική» δράση, κυρίως χάρη στην μεγάλη ποσότητα βιταμίνης C που πε­ριέχουν καθώς και σε άλλες αντιοξειδωτικές ουσίες. Έχουν επίσης, μεγάλες ποσότητες καλίου, βιταμίνης Κ, λουτεΐνης και φυτικών ινών, που μας κρατάνε χορτασμένους και βοηθούν στην λειτουργία του πεπτικού συστήματος. Η βιταμίνη Κ, τέλος, έχει συνδέσει το όνομά της με την προ­στασία απέναντι στον καρκίνο του προστάτη.    

Αποτοξίνωση

Το βάρος της αποτοξίνωσης το μοιράζονται δύο τροπικά φρούτα, ο ανανάς και το γκρέιπφρουτ. Η κατανάλωση ανανά προσφέρει ποικίλα οφέλη στον οργανισμό. Τόσο το ίδιο το φρούτο όσο και η ουσία bromelain, ένα αντιβακτηριδιακό ένζυμο, που αποτελεί κύριο συστατικό του, διαθέτουν αντιφλεγμονώδη δράση. Ακόμα βοηθά στη δια­δικασία της πέψης, τη διάλυση θρόμβων κι έχει ευεργετικά αποτελέσματα στην πρόληψη της οστεοπόρωσης και στην αποφυγή καταγμάτων, χάρη στη μεγάλη του περιεκτικότητα σε μαγγά­νιο. Διαθέτει επίσης αντιβακτηριδιακή, μικροβι­οκτόνο και ήπια οιστρογονική δράση.

Από την άλλη το γκρέιπφρουτ περιέχει μια μονα­δική ουσία, την πηκτίνη (υπάρχει στη φλούδα του φρούτου και στο εσωτερικό, όχι όμως στο χυμό), η οποία μειώνει τη χοληστερόλη του αίματος και θεραπεύει την αθηρωμάτωση (απόφραξη των αρτηριών), σύμφωνα με εργαστηριακές μελέτες που έχουν γίνει σε ζώα. Παρουσιάζει αντικαρ­κινική δράση, παρέχοντας ιδιαίτερη προστασία στο πάγκρεας και στο στομάχι. Ο χυμός διαθέτει αντιμικροβιακές ιδιότητες. Πλούσιο σε αρκετές αντιοξειδωτικές ουσίες, με σπουδαιότερη τη βι­ταμίνη C, που καταπολεμά πλήθος παθήσεων. Η κατανάλωσή του προκαλεί καμιά φορά πύρωση (καούρες).

Εντερική λειτουργία

Το ακτινίδιο είναι ένα φρούτο πλούσιο σε φυτικές ίνες που το κάνουν ιδανικό για την αντιμετώπιση της δυσκοιλιότητας και τη ρύθμιση της καλής εντερικής λειτουργίας. Αποτελεί καλή πηγή ασβεστίου, φωσφόρου, μαγνησίου, χαλκού, βι­ταμίνης Α, βιταμίνης Β3, βιταμίνης Β6 και φυλ­λικού οξέος. Ακόμα ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα, χάρη στη μεγάλη περιεκτικότητα σε βιταμίνη C, ενώ ταυτόχρονα βοηθά στην καλύτε­ρη απορρόφηση του σιδήρου στο σώμα. Τέλος η μεγάλη ποσότητα καλίου που περιέχει ρίχνει την ενδοφθάλμια πίεση, στην οποία οφείλεται το γλαύκωμα, μία πάθηση που οδηγεί σε σταδιακή απώλεια της όρασης. Έτσι, συμπεραίνουμε ότι η κατανάλωσή του σε καθημερινή βάση, μπορεί να αποδειχθεί μακροπρόθεσμα πολύ ωφέλιμη όσον αφορά και την όραση.

Ανάπλαση – αντιγήρανση – σεξουαλικότητα

Tο αβοκάντο είναι ένα φρούτο πλούσιο σε βι­ταμίνες γι’ αυτό και είναι ιδιαίτερα θρεπτικό και ευεργετικό για τον οργανισμό μας. Περιέχει φυτικές ίνες, κάλιο, ψευδάργυρο, φυλλικό οξύ και λουτεΐνη. Πλούσιο σε βιταμίνες Α, B, C και E, έχει αντιοξειδωτική και αντικαρκινική δράση, καταπολεμά τις ελεύθερες ρίζες, διατηρεί την χοληστερόλη σε χαμηλά επίπεδα, είναι πλού­σιο σε μονοακόρεστα λίπη και ωμέγα-3 λιπαρά οξέα, τα οποία έχουν καρδιοπροστατευτικές ιδι­ότητες, ενώ διαθέτει και σημαντικές ενυδατικές και επουλωτικές ιδιότητες για το δέρμα.

Το αβοκάντο κατατάσσεται στις υψηλές θέσεις των αφροδισιακών όπως μαρτυρά και η παλιό­τερη ονομασία του (δέντρο των όρχεων) καθώς έτσι το είχαν αρχικά ονομάσει και για τον λόγο αυτό απέκτησε αυτή την φήμη. Λειτουργεί υπέρ του καρδιαγγειακού συστήματος, δηλαδή καθα­ρίζει τα αγγεία, ενώ ταυτόχρονα συμβάλλει στη σωστή κυκλοφορία του αίματος.

Πεπτική λειτουργία

Φυσικό και ασφαλές βοηθητικό της πέψης η πα­πάγια χρησιμοποιείται και ως υποκατάστατο των αντιόξινων φαρμάκων, χωρίς τις παρενέργειές τους. Ανακουφίζει από τον βήχα και το άσθμα (ιδανική για γρίπη) και λέγεται πως «καθα­ρίζει» το συκώτι και τον σπλήνα. Ο χυμός της έχει αντιθρομβωτική δράση, γεγονός που την καθιστά ιδιαίτερα ευεργετική για άτομα που υπο­φέρουν από θρομβώσεις αγγείων. Αποτελεί μια άριστη πηγή βιταμινών Α και Ε.

Αποκατάσταση

Το ρόδι είναι πλούσιο σε βιταμίνη Α, φυλλικό οξύ, βιταμίνη C, βιταμίνη Ε, σίδηρο, κάλιο και φυτικές ίνες ενώ πλούσιος σε αντιοξειδωτικές ουσίες είναι και ο χυμός του. Από έρευνες φαί­νεται να προστατεύει το καρδιαγγειακό σύστημα, μειώνοντας τα επίπεδα της χοληστερίνης και των λιπιδίων, καθώς επίσης ρυθμίζει το σάκ­χαρο στους διαβητικούς, βοηθάει στην επανα­φορά της ορμονικής ισορροπίας σε γυναίκες με εμμηνόπαυση και μειώνει την υψηλή πίεση του αίματος.

– Τα φρούτα είναι από τις πιο εύπε­πτες και πλούσιες σε βιταμίνες τροφές, εάν καταναλωθούν μόνα τους. Συγκεκριμένα χρειάζονται περίπου δυόμισι ώρες για να απορροφηθούν τα θρεπτικά συ­στατικά τους και γι’ αυτό το λόγο καλό είναι να καταναλώνονται ξεχωριστά σαν κολατσιό και όχι αμέσως μετά το φαγητό.

– Διαθέτουν ισχυρή αντιοξειδωτι­κή δράση (πλούσια σε βιταμίνη C, E και Α), εξουδετερώνοντας τις ελεύθερες ρίζες που δημιουρ­γούνται στον οργανισμό κυρίως εξαιτίας της κακής διατροφής, της έντονης ή της έλλειψης σω­ματικής άσκησης, του καπνίσμα­τος, του άγχους κ. ά.

– Τα φρούτα μπορούν να κατα­ναλωθούν σε όλες τις μορφές τους (φρέσκα, αποξηραμένα, χυμοί), αλλά φυσικά τα φρέσκα- ολόκληρα φρούτα υπερέχουν διατροφικά.

Συνεπώς, δεν θα πρέπει να ξε­χνάμε ότι η καθημερινή κατανά­λωση φρούτων, είναι απαραίτητη για όλες τις ηλικίες λόγω των πο­λύτιμων θρεπτικών συστατικών τους αλλά και της γεύσης και της ποικιλίας που προσφέρουν με δι­αφορετικές λύσεις για όλους.    

1 μερίδα φρούτου αντιστοιχεί σε:

• 1 μεσαίο φρούτο (π.χ. 1 μεσαίο πορτοκάλι)

• 1/4 φλιτζάνι ξερό/αποξηραμένο φρούτο (π.χ. 4 δαμάσκηνα ή 1/4 φλιτζάνι σταφίδες)

• ½ φλιτζάνι 100% χυμός φρούτου

Ό,τι τρώει κανείς μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την υγεία του. Τα τρόφιμα που τρώμε περιέχουν διάφορα θρεπτικά συστατικά για να συντηρήσουν τη ζωή, παρέχοντας ενέργεια, προάγοντας την ανάπτυξη και ρυθμίζοντας τις μεταβολικές διεργασίες, ενώ κατά την άσκηση εφοδιάζουν το σώμα με ενέργεια για τη βελτίωση της φυσικής κατάστασης. Με τους σημερινούς γρήγορους ρυθμούς της καθημερινότητάς μας, τα υγιεινά γεύματα χάνονται συχνά μέσα στα πολυάσχολα προγράμματα. Ένα σνακ είναι η διαφορά ανάμεσα στο ελάχιστο φαγητό και στο καθόλου. Πρόχειρα γεύματα τα οποία είναι καλά προγραμματισμένα και υγιεινά μπορούν να συμπληρώνουν το διαιτολόγιό σας.

Ποια είναι η συμβολή στη διατήρηση της ενέργειας ενός γεύματος πριν την άσκηση και ανάλογα με τη χρονική περίοδο πριν από αυτή;

Το γεύμα ή το σνακ πριν την άσκηση θα πρέπει να προετοιμάζει τους ασκούμενους για την επερχόμενη δραστηριότητα, ώστε ούτε να πεινάνε, ούτε να έχουν άπεπτη τροφή στο στομάχι. Οι ιδανικές οδηγίες για την επίτευξη του στόχου περιλαμβάνουν την κατανάλωση επαρκών ποσοτήτων υγρών, ώστε να διατηρείται ικανοποιητικά η κατάσταση υδάτωσης, την κατανάλωση γεύματος χαμηλού σε λίπος και φυτικές ίνες, ώστε να διευκολύνεται η γαστρική εκκένωση και να ελαχιστοποιούνται οι γαστρεντερικές διαταραχές. Επιπλέον, το σνακ θα πρέπει να είναι πλούσιο σε σύνθετους υδατάνθρακες για τη σταθερή διατήρηση της γλυκόζης στο αίμα κατά την άσκηση.

Τέλος, μπορεί να περιλαμβάνει και μια μικρή ποσότητα πρωτεΐνης εφόσον έχει πειραματιστεί ο αθλητής με τις διατροφικές του προτιμήσεις.

Επιλέξτε υγιεινά σνακ

Επιλέξτε τροφές που ικανοποιούν την πείνα σας και προμηθεύστε το σώμα σας με ενέργεια παρέχοντάς του σημαντικά θρεπτικά συστατικά. Είναι καλύτερο οι επιλογές σας σχετικά με το σνακ να βρίσκονται στις παρακάτω κατηγορίες:    

• Φρούτα και λαχανικά:

Όταν τρώτε φρούτα και λαχανικά παρέχετε στον οργανισμό σας ένα αίσθημα πληρότητας με ελάχιστο ή καθόλου λίπος και λίγες θερμίδες. Τα φρούτα και τα λαχανικά παρέχουν επίσης βιταμίνες, μέταλλα, φυτικές ίνες και άλλα θρεπτικά συστατικά.

• Ολικής αλέσεως:

Σνακ ολικής αλέσεως είναι πλούσια σε φυτικές ίνες και σύνθετους υδατάνθρακες, τα οποία σας δίνουν ενέργεια.

Αναζητήστε προϊόντα όπως κράκερς ή κριτσίνια ολικής αλέσεως με χαμηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά.

• Ξηροί καρποί και σπόροι:

Οι ξηροί καρποί και οι σπόροι παρέχουν πρωτεΐνες και έτσι θα αισθάνεστε χορτάτοι για περισσότερη ώρα. Μπορεί, βέβαια, να είναι υψηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά, αλλά είναι κυρίως μονοακόρεστα, ένα υγιές είδος λίπους. Οι ξηροί καρποί και οι σπόροι, όμως, είναι πλούσιοι σε θερμίδες και γι’ αυτό δεν τους τρώμε σε μεγάλες ποσότητες.

• Γαλακτοκομικά προϊόντα χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά:

Το τυρί, το γιαούρτι και άλλα γαλακτοκομικά προϊόντα είναι καλές πηγές ασβεστίου και πρωτεϊνών, καθώς και πολλών βιταμινών και μετάλλων. Προτιμήστε εκείνα που είναι χαμηλά σε λιπαρά. Ορισμένα γιαούρτια έχουν πρόσθετη ζάχαρη, οπότε ψάξτε για «Light» προϊόντα.    

Πριν την προπόνηση, περίπου 3-4 ώρες:

Καλό είναι να φάτε ένα γεύμα πλούσιο σε υδατάνθρακες όπως ρύζι, μακαρόνια, πατάτες βραστές ή κινόα σε συνδυασμό με λαχανικά και άπαχη πρωτεΐνη ή ιδανικά αν ακόμα είστε στο γραφείο ή στον χώρο εργασίας να επιλέξετε μια σαλάτα που να συνδυάζει τα παραπάνω χαρακτηριστικά, όπως είναι η σαλάτα του καίσαρα. Επίσης, μην ξεχνάτε το νερό.

Δύο ώρες πριν την προπόνηση:

Καθώς μειώνεται το χρονικό διάστημα σε σχέση με το χρόνο πέψης και την εκτέλεση της άσκησης το πρώτο μέλημα θα πρέπει να είναι η μείωση των θερμίδων, προκειμένου να γίνει σωστά η πέψη πριν το ξεκίνημα της άσκησης και όσον αφορά την ποιότητα των θρεπτικών συστατικών ισχύουν οι ίδιες συστάσεις με παραπάνω.

Καλύτερες επιλογές:

• 1 αυγό και 1 φέτα ψωμί και μικρή σαλάτα ή ½ μπανάνα

• 1 τοστ με γαλοπούλα-τυρι-λαχανικά

• 1 γιαούρτι και 6 καρύδια ή αμύγδαλα και 1 κουταλάκι μέλι

• Τόνος ή καπνιστός σολωμός με λίγο ρύζι και ελάχιστα λαχανικά

• Cottage cheese με ντοματίνια και 2-3 παξιμάδια    

Μια ώρα πριν την προπόνηση:

Είναι καλό να φάτε ένα μικρό σνακ κυρίως πλούσιο σε υδατάνθρακες, αλλά και με μικρή ποσότητα πρωτεϊνης

Καλύτερες επιλογές:

• 1 φρούτο ή λίγα αποξηραμένα φρούτα

• 1 φέτα ψωμί ή 2 φρυγανιές και 1 φέτα τυρί του τοστ

• ½ γιαούρτι και 6 καρύδια

• 1 γκοφρέτα δημητριακών

• 2 ρυζογκοφρέτες με 2 φέτες ζαμπόν γαλοπούλας

• 1 κ.σ. cranberries ή σταφίδες και 4-5 αμύγδαλα

Η κατανάλωση μικρών και συχνών γευμάτων συμβάλλει στη σταθερή παροχή ενέργειας κατά τη διάρκεια της ημέρας, και την άσκηση, καθώς και στην καλύτερη απορρόφηση και αφομοίωση των θρεπτικών συστατικών.

Όμως, δεν αρκούν τα σνακ για να μπορείτε να έχετε τη μέγιστη απόδοση.

Απαιτείται λίγη προσπάθεια – θέληση αλλά και οργάνωση ώστε να έχετε μια σωστή και ισορροπημένη διατροφή.

Αν δεν μπορείτε να έχετε σταθερά γεύματα, τουλάχιστον φροντίστε να τρώτε ανά δύο με τρεις ώρες (τρία μεγάλα γεύματα και δύο μικρά) ανάλογα με τα ωράρια εργασίας που έχετε.

Επιπλέον συμβουλές

– Ξεκινήστε την ημέρα σας με ένα καλό πρωινό (στο σπίτι ή στο γραφείο).

– Μπορείτε να αναπληρώσετε τις ελλείψεις του πρώτου γεύματος με το δεύτερο, το οποίο θα καταναλώσετε αργότερα.

– Για περισσότερη ενέργεια μην ξεχνάτε να καταναλώνετε αρκετό νερό (1,5-2 λίτρα) και μειώστε την κατανάλωση αλκοολούχων ποτών, αναψυκτικών και καφέ. Ο καφές μπορεί να αντικατασταθεί με ροφήματα από πράσινο τσάι ή βότανα και η ζάχαρη στον καφέ από μέλι.

Τέλος μην ξεχνάτε οι ποσότητες, το είδος του φαγητού και των σνακ που καταναλώνουμε κάθε μέρα, ο τρόπος ζωής και η σωματική άσκηση είναι καθοριστικά για το βάρος σώματος και την υγεία μας.

Το φαγητό είναι το «καύσιμο» προκειμένου να διατηρήσετε τις καθημερινές σας δραστηριότητες και τη δύναμή σας κατά την διάρκεια των προπονήσεών σας. Σαν δρομείς, χρειάζεστε έναν συνδυασμό υδατανθράκων, πρωτεϊνών και καλών λιπαρών για να κρατήσετε το σώμα σας δυνατό και υγιές και για να παρέχετε αρκετή ενέργεια ώστε να τρέχετε και να κατακτώντας τους χρόνους ή τις αποστάσεις που επιθυμείτε. Και ενώ όλοι οι δρομείς χρειάζονται τα ίδια θρεπτικά συστατικά η ποσότητα και το είδος ποικίλλει ανάλογα με την περίοδο της προπόνησης (όπως προετομασία για αγώνα) αλλά και τις εποχές του χρόνου.

Όταν προετοιμάζεστε, για έναν αγώνα ή για να διατηρήσετε τη φυσική σας κατάσταση το καλοκαίρι, το σώμα σας χρειάζεται μεγαλύτερη ποσότητα υγρών, υδατανθράκων και πρωτεϊνών, αλλά όχι λίπους. Ακολουθείστε τις παρακάτω συμβουλές μας και δώστε στο σώμα σας ότι χρειάζεται περισσότερο κατά την διάρκεια της καλοκαιρινής προπόνησης για να πετύχετε τους αθλητικούς σας στόχους και να συνεχίσετε να είστε σε δρομική φόρμα.

Καναλώστε υγρά

Η γενική κατευθυντήρια γραμμή είναι 8 ποτήρια ανά ημέρα, αλλά αυτό διαφέρει για τον κάθε άνθρωπο ανάλογα με το επίπεδο της δραστηριότητας και την εποχή. Καθώς, κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, ιδρώνετε περισσότερο, χρειάζεστε περισσότερο νερό και περισσότερη προσοχή στην αναπλήρωση των ηλεκτρολυτών σας. Καλό είναι να καταναλώνετε ταμπλέτες ηλεκτρολυτών σε νερό ή αλμυρές τροφές μετά την προπόνηση. Ένα καλό tip είναι να αφήσετε την δίψα σας να σας κατευθύνει προς τη σωστή ποσότητα νερού. Να θυμάστε, εάν διψάτε, είστε ήδη αφυδατωμένοι. Αν σκοπεύετε να ασκηθείτε για περισσότερο από μία ώρα, μπορεί να χρειαστεί να τρέξετε με ένα μπουκάλι νερό, όπως κάνουν πολλοί αθλητές. Μπορείτε επίσης να αφήσετε κάπου στην άκρη ένα ή περισσότερα μπουκάλια νερό στη διαδρομή ή σε περίπτωση που τρέχετε σε στίβο. Και, εάν θέλετε να είστε απολύτως ασφαλείς σε μια ζεστή μέρα, ζητήστε από έναν φίλο να σας συντροφέψει με ένα ποδήλατο ο οποίος θα σας παρέχει την απαραίτητη υδροδοσία.

Κάντε τις σωστές κινήσεις…

… πριν την προπόνηση

Πίνετε νερό και καταναλώστε ένα μικρό σνακ με υψηλότερη αναλογία υδατανθράκων και λίγη πρωτεΐνη 30 λεπτά έως 1 ώρα πριν την προπόνηση. Οι υδατάνθρακες αποθηκεύονται ως γλυκογόνο, το οποίο είναι η πιο προσβάσιμη μορφή ενέργειας στο σώμα σας. Και γι’ αυτό, χρειάζεστε αυτό το καύσιμο να σας «κρατήσει» κατά την διάρκεια μιας ζεστής καλοκαιρινής προπόνησης.

Παράδειγμα: μπανάνα ή ψωμί του τοστ ολικής αλέσεως με 1 κουταλιά επαλειφόμενο τυρι.

… κατά την διάρκεια της προπόνησης

Ο στόχος σας είναι να μένετε ενυδατωμένοι. Στοχεύστε να λαμβάνετε περίπου 160-220 ml νερού για κάθε 30 λεπτά άσκησης. Κατά την διάρκεια του καλοκαιριού, πάρτε επιπλέον θερμίδες, κατά προτίμηση υπό την μορφή απλών υδατανθράκων έτσι ώστε να είναι εύπεπτοι και να μεταβολίζονται. Παραδείγματα: τζελ, μπάρες ή αθλητικά ποτά.

… μετά την προπόνηση

Εδώ θα πρέπει να αναπληρώσετε το γρηγορότερο τα χαμένα υγρά και τους ηλεκτρολύτες. Μέσα σε 30-60 λεπτά από το τέλος της προόνησης, καταναλώστε ένα απλό σνακ υδατανθράκων, πρωτεΐνης και καλών λιπαρών. Παραδείγματα: ρόφημα αποκατάστασης, ψωμί ή φρούτο με λίγο τυρί ή γιαούρτι. Αυτός ο συνδυασμός βοηθά το σώμα σας στην καλύτερη αποκατάσταση των μυών. Μέσα στα επόμενα 60-90 λεπτά από το σνακ, καταναλώστε ένα ισορροπημένο γεύμα άπαχης πρωτεΐνης, υγιεινών υδατανθράκων και λαχανικών, όπως λίγο κοτόπουλο με βραστό ρύζι και σαλάτα επόχής.

Επιλέξτε τρόφιμα εποχής

Τα καλοκαιρινά φρούτα και τα λαχανικά εποχής θα σας ωφελήσουν περισσότερο. Για παράδειγμα, η κατανάλωση καρπουζιού το καλοκαίρι βοηθά να δροσίζεστε και καλύπτετε την δίψα σας. Άλλα καλοκαιρινά φρούτα και λαχανικά που είναι καλά για γεύματα και σνακ μετά την προπόνηση είναι τα γλυκά μπιζέλια, το καλαμπόκι, τα ροδάκινα, τα αγγούρια, οι ντομάτες, τα κολοκυθάκια και τα πράσινα φασόλια. Υπάρχουν επίσης πολλές νόστιμες σαλάτες με ωραίες σως όπως αυτές που έχουν ως βάση τα εσπεριδοειδή. Άλλες επιλογές σαλάτας είναι: σαλάτα με αγγούρι, άνηθο και κρεμμύδι ή σαλάτα ντομάτα, ελιές, φέτα και βασιλικό.

Δώστε σημασία στη γεύση και την απόλαυση

Προσθέστε λίγη δροσιά στην καλοκαιρινή διατροφή σας δοκιμάζοντας διαφορετικά είδη ροφημάτων. Ανάλογα με την ποσότητα που θα φτιάξετε μπορεί ακόμα να σερβιριστεί και σαν πλήρες γεύμα. Απλά προσθέστε νερό, μούρα (όπως σμέουρα και βατόμουρα), μπανάνα, γιαούρτι και μερικά παγάκια σε ένα μπλέντερ. Αναμίξτε και απολαύστε. Ή δοκιμάστε μια παραλλαγή με μάνγκο ή ανανά.

Ενισχύστε την πεπτική σας δύναμη

Ετοιμάστε τρόφιμα με μπαχαρικά, όπως μάραθο, κόλιανδρο, δενδρολίβανο, βασιλικό, κάρδαμο, μαϊντανό και κόλιανδρο. Χρησιμοποιήστε φρέσκο τζίντζερ, κύμινο και μαύρο πιπέρι σε μικρές ποσότητες το καλοκαίρι. Βεβαιωθείτε ότι η διατροφή σας έχει αρκετό αλάτι, καθώς πολλά από τα άλατα του σώματος χάνονται μέσω του ιδρώτα κατά την διάρκεια της ζέστης του καλοκαιριού.

Καλή επιτυχία για ένα καλοκαίρι σε φόρμα!